د پټیالې پوهنتون

د ۲۰۲۴کال د اپریل له ۱۵ تر ۲۰ نیټې مې د هندوستان د پنجاب پټیالې پوهنتون ته یواکاډیمیک سفردرلود. دا څو کاله مې په زړه کې وه چې د هغه پوهنتون په کتابتون کې د ډاکترګنډاسینګ کتابي آثار، خطي یادښتونه اونورې لیکنې وګورم. ګنډاسینګ د هرلوستي افغان له پاره د خپل نامتو تحقیق (دراني احمدشاه) […]

رام کور- اسلام بی بی

د ۱۹۳۶م سپرلی د پښتونخوا په بنو کې د سیکانو او مسلمانانو ترمنځ د شخړو لپاره شهرت لري. د دې تر شا د یوې جینۍ او هلک د مینې داستان دی چې یو مسلمان او بل په سیک کورنۍ کې وزیږېدل. د ۱۹ پېړۍ له پېل بنو د بارکزو له لاسه ووتلو او سیکانو هلته […]

اینګي یا انګۍ

د ډېر ژړا له کبله د سږو پرده ( ډایافرام) تنګ شي نو د غاړې ( ستونې) هډوکي هم ناڅاپه بندېږي. په دې د ژړا په وخت ساه په ” اینګي” بدلېږي چې په اردو(هندي) کې ورته “هچکي یا سسکي” او انګریزي کې ” سنګلټس” وایی. که یو لوی کس د ژړا نه وروسته اینګي […]

پت پالونکي

د پاکستان د هزارې په غرونو کې د شهیدانو لوی هدیرې د ۱۹ پېړۍ د کندهاریانو قبرونه هم لري. لعل محمد او دین محمد په هغه ډله کې شامل وو چې په ۱۸۲۶م کې د سید احمد بریلوي سره مله وو. د هندوستان د مجاهدینو مشر سید احمد پښتونخوا ته د سیکانو خلاف جهاد لپاره […]

د مسيدو ملا پووند

د نولسمې ميلادي پيړۍ په پاې کې انگريزانو د پښتونخوا په قبايلي سيمې کې پخپلو چاونيو جوړولو لاس پورې کړې و. هم هغه وخت په مسيتو(محسودو) کې يو ملا ددوي په مخالفت کې مټې راونغښتې. د ده نوم محي الدين او په اليزو قام کې د شابي خيلود ټبرنه و. د پښتنود نوروملايانو په څيرديني […]

له اباسین تر آمو

د ننګرهار کاروباریانو به هر سهار د هډې زیارت ته تلل. د نورو ملکونو زایرینو ته به ماشومانو د ګلونو امیلونه خرڅول. د وردګو په خوات کې د کابل باچا نذر لپاره سکې استولې. د لوګر خلکو به د بودا مجسمه په لرګین ګاډي کې په کوڅو کې ګرځوله. په پیښور کې د کنشکا سټوپا […]

د هندکو لهجې

د اباسین له غاړو تر کشمیر، هزاره او خیبر درې دیرشو نه زیاتې ژبې د “هندکو” په ټبر کې شاملې دي. پیښوري، خالصوی، هزاره- کوهاټي- ډیره وال- سواتی- پهاړي او ګوجري د پښتونخوا نه علاوه د افغانستان ځینې قامونه هم وایی. په ۱۹ پېړۍ کې انګریرانو په هند کې ۱۲۱ ژبې او ۲۷۰ ځایی لهجې […]

عظیم الدین

په دسمبر ۲۰۱۵م کې د هندوستان اخبار، ټایمز آف انډیا” یو مضمون خپور کړو چې د ۱۹ پېړۍ د رام پور د جنرل نوم ” اعظم الدین” ته واړول شو. د ریاست په سرکاري اسنادو او د تاریخ په کتابونو کې د رامپور د نامتو وزیراعظم نوم عظیم الدین لیکلی دی. ده پلار جلال الدین […]

احرام او میقات

د فرض حج لپاره وخت مشخص دی چې د شوال څخه ذوالحج او تر ذوالقعد میاشتې دي. عمره مشخص وخت نه لري او هر وخت کیدای شي. بیت الله (خانه کعبه) ته یوازې مسلمانان داخلېدای شي. که فرضي حج او عمره کوئ نو ستاسو عبادات د احرام له تړلو وروسته پېلېږي. احرام احرام د سپین […]

لکهی فقیر

په پیښور کې زمونږ د کالج یوه دروازه د چوک یادګار لوري ته وه. د ښار جینکۍ به هلته نه راتلې او یوه ورځ يې خبر راوړو چې دوی یو ډېر خونده ور شربت څښلي دي چې ” شکنجبین” نومېږي. ښه والی يې دا و چې یو ګیلاس په دوو آنو و. نو ټولو سره […]