د پښتنو په ځینو سیمو کې د پرتوګاښ خپل نومونه دي لکه ” بګه- لال- او ګاڼده. په فارسی اردو کې ورته ازاربند یا کمربند او پنجابي کې ” ناړه” وایی. په انګریزي کې د پرتوګاښ متبادل نشته ځکه یورپ کې پتلون د څرمنې په” بیلټ” ټینګوي چې خلک يې لیدای شي. د دې برعکس […]
د لندن په ساینس میوزیم کې نندارې ته ایښې، یو اسطرلاب د کابل د بالاحصار نه چور شوی و. اسطرلاب ( اېسټرو لېب) هغه ساینسي آله وه چې د اوسني موبایل ټیلیفون متبادل ورته ویلې شو. دا به د برونزو یا مسو جوړیدو چې یو څرخ او د هغې د پاسه درې یا څلور دایرې […]
په اووم او اتم میلادي پېړیو کې د قریش بنو امیه ۱۴ خلفاء پرله پسې ۹۲ کاله د اسلامي حکومت واکداران وو. په ۶۳۰م کې مسلمانانو مکه فتح کړه نو د بنو امیه “ابوسفیان” خپل ۲۵ کلن زوی معاویه سره د پیغمبر (ص) په لاس بیعت وکړو. د ده لور “ام حبیبه” له وړاندې مسلمانه […]
د انګریز شوی جرګې فیصله حیرانونکی وه ځکه د دروغو په شاهدانو عبد الصمد او د ده دریو ملګرو ته د انګریزانو د تښتونې په تور د بند سزا ورکړی شوه. د کلي خپلوان او شریکان يې ۲۰۰۰ روپۍ جرمانه کړل. د ده د کاکا محمد انور خان ټول جایداد يې ضبط کړو چې ۵۰-۶۰ […]
شلمه میلادي پېړۍ د شپې رڼاګانو دوره وه او خلکو په لومړي ځل د پیټرومیکس نوم واوریدو. تر هغې به خلکو په ډیوه او لالټین کې د خاورو تیل بلوو. خو د دې رڼا به کمه او بویی به يې کاو. په ۱۹۱۰م کې د جرمني یو ساینس دان “میکس ګرایټز” د سپرټ یو څراغ […]
د هندوستان مهاراشټره صوبې په “پونه” ښار کې د حضرت بابا جان زیارت ته د هرمذهب منونکي ورځي. دا د یوې افغان میرمنې مزار دی چې اصل نوم يې ګل رخ و خو د “بابا جان په نوم مشهوره وه. د دې د ژوند په اړه څو کتابونه هم لیکل شوي دي چې حقایق او […]
د ۱۹۹۱م په سپرلي کې د بي بي سي یو تبلیغاتي سفر کې د خپلو همکارانو سره چمن ته ورغلم. هلته د سوونو خلکو په ګڼه کې چا په بیړه د شعر یو کتاب راکړو. ژر ژړ يې راته وویل چې دا انګریزانو سیزلې و خو یو ټوک يې د ماشوم په زانګو کې پټ […]
یوې ځوانې جینې راته وویل چې په پښتو کې د ابتدای (پرایمري) رنګونو نه علاوه د اوسني پیچلي رنګونو لپاره نوم نشته. بیلګه يې راکړه چې د انګریزي “بېژ” یا د “کریم رنګ” لپاره په پښتو کې نومونه نشته. زما لپاره دا یوه ننګونه وه ځکه مونږ په خپلو کتابونو کې د ډېرو داسې رنګونو […]
په جنوری ۱۹۳۵م کې د هوا په څپو د پیښور له یو پوځي بارک د ریډیو خپرونې پېل شوې. د ” خیبر ریډیو” لپاره په “تارو جبه” کې د ۲۵۰ واټ (توان) یوه ټرانسمیټر کار کاو. هغه وخت دا متل مشهور شو چې ” هله به خبر شې چې تارو جبې له ورشې”. په برطانوي […]
د پخوانۍ فرانسوي ژبې “بورژوا” د ښار اوسیدونکی مانا ورکوي. په ۱۸ پېړۍ کې د صنعتي انقلاب سره په ټولې نړۍ کې لوی زمکه وال چې سرمایه ورسره وه، د کارخانو خاوندان شول. دوی به مزدورانو ته د کار مزدوري لږه ورکوله او زیاته سرمایه به يې پخپله ساتله. د انقلاب په وخت فرانسویانو د […]