اووعجایبات

دوه نیم زره کاله پخوا د یونان هیروډوټس د لوړو ودانیو او مجسمو ذکر کوي چې خلکو ته عجیبه ښکاریدل. زیات يې د یونان شا و خوا سیمو کې وو چې بیا د بازنطین ” فیلو” په ۲۲۵ ق م کې د اوو عجایباتو یو فهرست ولیکلو. په دوی کې لومړی د یوناني اسطورې ” […]

ربړي حلوا

په اوړي کې به غنم پاخه شول نو پښتونخوا کې د جون تر پای به لاوونه کیدل. د غنمو له پریکولو وروسته ډېرۍ جوړې شوې او ورباندې غوایې ګرځاو چې دانې له دروزي وباسي. بیا به کروندګرو په دوښاخي دا په هوا کې بادول او وچ غنم به یوې خوا ترې غورځیدل. دغې پاک غنم […]

پرتوګاښ

د پښتنو په ځینو سیمو کې د پرتوګاښ خپل نومونه دي لکه ” بګه- لال- او ګاڼده. په فارسی اردو کې ورته ازاربند یا کمربند او پنجابي کې ” ناړه” وایی. په انګریزي کې د پرتوګاښ متبادل نشته ځکه یورپ کې پتلون د څرمنې په” بیلټ” ټینګوي چې خلک يې لیدای شي. د دې برعکس […]

د اسطرلاب سفر

د لندن په ساینس میوزیم کې نندارې ته ایښې، یو اسطرلاب د کابل د بالاحصار نه چور شوی و. اسطرلاب ( اېسټرو لېب) هغه ساینسي آله وه چې د اوسني موبایل ټیلیفون متبادل ورته ویلې شو. دا به د برونزو یا مسو جوړیدو چې یو څرخ او د هغې د پاسه درې یا څلور دایرې […]

امیه

په اووم او اتم میلادي پېړیو کې د قریش بنو امیه ۱۴ خلفاء پرله پسې ۹۲ کاله د اسلامي حکومت واکداران وو. په ۶۳۰م کې مسلمانانو مکه فتح کړه نو د بنو امیه “ابوسفیان” خپل ۲۵ کلن زوی معاویه سره د پیغمبر (ص) په لاس بیعت وکړو. د ده لور “ام حبیبه” له وړاندې مسلمانه […]

زما ژوند او ژوندون ( ۱۴)

د انګریز شوی جرګې فیصله حیرانونکی وه ځکه د دروغو په شاهدانو عبد الصمد او د ده دریو ملګرو ته د انګریزانو د تښتونې په تور د بند سزا ورکړی شوه. د کلي خپلوان او شریکان يې ۲۰۰۰ روپۍ جرمانه کړل. د ده د کاکا محمد انور خان ټول جایداد يې ضبط کړو چې ۵۰-۶۰ […]

ګېس

شلمه میلادي پېړۍ د شپې رڼاګانو دوره وه او خلکو په لومړي ځل د پیټرومیکس نوم واوریدو. تر هغې به خلکو په ډیوه او لالټین کې د خاورو تیل بلوو. خو د دې رڼا به کمه او بویی به يې کاو. په ۱۹۱۰م کې د جرمني یو ساینس دان “میکس ګرایټز” د سپرټ یو څراغ […]

ګل رخ- بابا جان

د هندوستان مهاراشټره صوبې په “پونه” ښار کې د حضرت بابا جان زیارت ته د هرمذهب منونکي ورځي. دا د یوې افغان میرمنې مزار دی چې اصل نوم يې ګل رخ و خو د “بابا جان په نوم مشهوره وه. د دې د ژوند په اړه څو کتابونه هم لیکل شوي دي چې حقایق او […]

د مزاحمت شاعري

د ۱۹۹۱م په سپرلي کې د بي بي سي یو تبلیغاتي سفر کې د خپلو همکارانو سره چمن ته ورغلم. هلته د سوونو خلکو په ګڼه کې چا په بیړه د شعر یو کتاب راکړو. ژر ژړ يې راته وویل چې دا انګریزانو سیزلې و خو یو ټوک يې د ماشوم په زانګو کې پټ […]

د پښتو رنګونه

یوې ځوانې جینې راته وویل چې په پښتو کې د ابتدای (پرایمري) رنګونو نه علاوه د اوسني پیچلي رنګونو لپاره نوم نشته. بیلګه يې راکړه چې د انګریزي “بېژ” یا د “کریم رنګ” لپاره په پښتو کې نومونه نشته. زما لپاره دا یوه ننګونه وه ځکه مونږ په خپلو کتابونو کې د ډېرو داسې رنګونو […]