په ستن تار د جامو ګنډل یو وخت عام وو او د ډېر کار لپاره به يې په ګوتې یو پوښ خیژولو. دغه د فارسي “انګشتانه” د انګریزي ” تهیمبل” د عربي ” کشتبان” او د هندي “نوک” نومېږي. د سلورو انګشتانې په لومړي ځل انګلستان کې د هالینډ یو هنرمند جان لوفټینګ په ۱۶۹۵م […]
د لندن په ساینس میوزیم کې نندارې ته ایښې، یو اسطرلاب د کابل د بالاحصار نه چور شوی و. اسطرلاب ( اېسټرو لېب) هغه ساینسي آله وه چې د اوسني موبایل ټیلیفون متبادل ورته ویلې شو. دا به د برونزو یا مسو جوړیدو چې یو څرخ او د هغې د پاسه درې یا څلور دایرې […]
په میلینونو انسانان هره ورځ خپلې ټیلیفوني خبرې په “هیلو” پېل کوي. د یورپ دغه ټکی د نړۍ هرې ژبې کې هم یوه مانا ورکوي چې د پښتو ” ښې چارې” یا هرکله کیدایشي. ځینې خلک له ځانه دا وایی چې د ټیلیفون د موجد “الیګزانډر ګراهم بیل” د میرمنې نوم “هیلو” و نو ځکه […]
د افغانستان نیمروز ولایت “چیګني” کلا په نهمې میلادي پېړۍ کې جوړه شوه او د زرنج څخه ۳۰ کلومیتړ لیری ده. نیمروز د غرمې مانا ورکوي او داسې اټکل دی چې پخوا به د زرنج او کندهار قافلو، هلته د غرمې دمه کوله. بل روایت کې دا د خراسان “جنوب” مانا ورکوي او ولسي کیسه […]
د هندوستان ملي ترانه د بنګالي ژبې یو شعار دی چې مفهوم يې ” د موربنده یا د مور زامن” کېږي. په ۱۸۷۲م کې د بنګال یو لیکونکي ” بینکم چندرا چیټرجی” د بهار په ” پورنیه، دانا پور او ترہټ په سیمو کې د انګریزخلاف په یو پاڅون اغیزمن شو. بینکم هغه وخت د […]
په دې سيمو کې چرې هم سرشميرنه نه ده شوې خود پاکستاني حکومت د اندازې ترمخه په قبايلي سيمه کې درې اعشاريه يوميلين، ۳۱ لکه وگړي ژوند کوي. پخپله قبايل واي چې دوي اويا لکه، ۷ ميلينه دي. ددې قبايلود ۷۰ نه زيات لوې قامونه په دې سيمو کې ميشت دي اوپه پاکستان کې دا […]
په وړکتوب کې به مونږ د کتابونو په دکان کې رنګا رنګ هجري کیلنډړ( جنترۍ) لیدل. په ځینو به الوتونکی اس جوړ و چې مخ يې د یو ښکلی ښځې او په سر به يې تاج و. خلکو به ویل چې دا ” براق” اس دی او حضرت محمد (ص) ورباندې د معراج سفر کړی […]
د پیښور شته منو خلکو به په ژمي کې د خپل کور په لوی میلمستون یا تالار کې آتشدان هم لرلو. د دې لوګي د ویستلو لپاره به دېوال سره یوه سوړه ( چمني) بره چت ته جوړیده. د انګریزانو د وخت دغه آتشدان د پاسه به د ډول لپاره د مرمرو یا نورو قیمتي […]
د اباسین پر غاړه ښرازه زمکه د زرګونو کالو راهیسې خلک ګنی کري. په دودیزه توګه د نومبر څخه تر فروري، څلور میاشتې به د کلیو په ګاڼۍ کې له ګنو ګوړه جوړیده. د دویم نړۍ وال جنګ څخه وروسته، انګریزانو، د نورو مستمرو په شان په مردان کې هم د یوې کارخانې بنست کیښودو. […]
په موټړ، بس، ټرین یا طیاره کې سواره خلک د یوې شیبې لپاره هم سوچ نه کوي چې د دوی په سفر کې د تارکول یا د ” قیر” څومره ونډه ده. په عربي کې” القار” د انګریزي ” ټار یا “بیټومن” او هندي تارکول، د میلاد څخه ۴۰۰۰ کاله پخوا د فارس خلیج په […]