د نړۍ “پرانستی میوزیم” د دوو ښارونو روم او دیلی لقب دی. په هندي کې دلي یا دهلي چې پښتانه ورته ډیلی وایی، پکې د ۸ ښارونو نښې پاتې دي. ډیلی او اګره د جمنا پر غاړه اباد دي او دلته د ۶ ق م پېړۍ راهیسې خلک اوسیدل. د ځینو لرغون پوهانو په اند، […]

په ۱۶ پېړۍ کې مغل بابر غزنی ولیدو نو لیکي، “غزنى ډېرخوار اوغريب ځاى دى او زه حیران یم چى کومو باچاهانو، ټول هند او خراسان په لاس کى لرل، د خپل حکومت لپاره داسى بد بخته ځاى غوره کړو.” غزني د کابل او کندهار ترمنځ او په دفاعي توګه د شمال له خوا د […]

په ماشومتوب کې به مونږ د څمکنو میلې ته ورتلو. دا میله به دلته د میا عمر زیارت نه بهر کیده. ښځو به زیارت کې دننه دعا وکړه، منجاور ته به يې شکرانه ورکړه، مالګه به راوړه. مونږ به د زیارت په دېوالونو ختلو، هغه لوی کوهي ته به حیرانه وو چې دننه پکې پوڼۍ […]

د ۲۰۰۳م په پای کې ساهسرام (سهسرام) کې د شیر شاه سوري مقبره مې ولیده نو هغه وخت هم په ښه حالت وه. دا د هند دویم تاج محل په نوم شهرت لري. له پټنې۲۰۰ کلومیټر لیرې ساهسرام د شیرشاه وطن و. د بهار اوسیدونکي په بهوجبوری ژبه کې ورته “ساه” (شاه) وایی. شیرشاه سوري […]

د ۱۰ عیسوي پېړۍ په سر کې د اندلس امیه امیرعبد الرحمن (دریم) د یو شاندار ماڼۍ او ورسره ښار بنسټ کیښودو. “الزهراء” د حضرت محمد(ص) د لور فاطمه (رض) لقب و چې مانا يې ګلابي مخ لرونکی جینۍ ده. په ۹۲۸م کې د اندلس خلیفه دویم عبدالرحمن په آیبیریا کې پښې ټینګې کړې او […]

د لرګي او اوسپنې جالۍ وړه المارۍ، پخوانو کورونو کې د سامان یو ضروري برخه وه. هغه وخت چې فرج ( یخچال) نه و، خلکو پاتې ډوډۍ، میوه او کتغ به په دې المارۍ کې ساتل چې د پخلنځي یو ګوټ یا د کور یخ ځای کې پرته وه. مونږ به ورته “جالۍ” ویل. نورو […]

د ۴۰ ستنو یا چلستون په نوم اصفهان کې د قاچار سلطنت یو پخوانی محل هم شته. خو نه پکې دومره ستنې جوړې دي او نه د کابل چلستون د خپل نوم سره سمون خوري. ښایی د یو پخوانۍ لوی ماڼۍ دغه نوم وروسته هر ځای عام شو. د ۱۹ پېړۍ په وروستیو کې کابل […]

د هندوستان په بهار صوبه کې سون سیند ته نزدې په یوې لوړې غونډۍ روهتاس اوس هم د نړۍ تر ټولو لویه کلا ده. په ۴۲ مربع کلومیټرکې جوړه دا کلا ۸۳ دروازې، د زمکې لاندې ټونلونه او پټې لارې او چاپېره ترې ۳۰ کلي اباد وو. کلا ته د ورختلو لپاره غر کې په […]

یو سړي د غرناطه په کوڅه کې نابینا فقیر ولیدو نو میرمنې ته يې ووېل چې ده له ډېرې پېسې ورکړه ځکه بدنصیب دلته ژوند کوي خو الحمرا په سترګو نشي لیدی. د اسپانیې جنوبي ښار غرناطه په غونډۍ ” الحمرا لیدو ته اوس د ورځې ۸ زره خلک ورځي. قلعه الحمرا” یانی “سره کلا” […]

د ډېلي په جنوبي مارکيټ “قدوايي نگر” کې يوې لوړې باندې جوړ د څلورو گومبدو يوه جوپه د ۱۵ پېړۍ د لودیانو د جوړښت یوه بیلګه ده. دلته د دريا خان لواڼي مقبره ده چې د لودي باچاهانو په وخت کې قاضي القضات و. دریا خان د بهلول لودي، سکندر لودي او تر ۱۵۲۶م ابراهیم […]