د ۱۸۸۱ م په اوړي کې د مردان د بخشالي يو پوليس افسرميا انوارالدين ته خپل زمیندار د پخوانۍ ونې په رژيدلو پوټکو عجيبه ليکنې راوړې. بخشالي کلی د پيښور څخه پنځوس کلوميټر شمال ختیځ کې واقع دی. انوارالدين یو لوستی او پوهه کس و نو هغه زمکه يې معاینه کړه چې د تیږو په […]
د هند په شفاهي کيسه راماين کې تاکشا د بهرت اود ماندوي زوې و. وروستو دې د تاکشاکهنډا نومې سلطنت باچا شو او تاکشاشيلا يې پلازمينه شوه چې اوس ټيکسلا نوميږي او د اباسين په ختيځه غاړه يې کنډوالې په سترگو کيږي . خونورلرغون پوهان واي چې تاکشلا دهندد يوې ډلې خلکوتاکا په نوم اباد […]
يوه توری چې په بودايي علم کې ډېر کارول کېږي او لرغونپوهان د يوې مجسمې په ليدو وايي چې دا بودا نه دی بلکه بودهه ستوا دی. د دې مفهوم د بودا روح وي. د بودایي دين منونکي په دې باور دي چې لومړی بودا شهزاده سدهارته د نيپال په يو رياست کپل وستو کې […]
د اباسين نه ترخيبراو باجوړدغرونوتر منځ سيمه چې په نقشه کې ۱۰۰کلوميټرلويديځ، ختيځ او ۷۰ کلوميټر شمال جنوب کې لکه د يو مثلث ښکاري، لرغونې گندهارا وه.
گندهاري ژبه د افغانستان په ختيځو او د پاکستان په شمال لويديځ کې ويل کيده. دا د ويدي سانسکرت يوه څانگه او يا يې ورسره نږدې تړون لرلو. دا ژبه په خروشتي ليکدود، د ښي لاس نه گس لاس ته ليکل کيده. گندهاري ژبه د پراکريت يا د هندو ارياي ژبې يو ډول و اوددې […]
په مارچ ۲۰۲۲م کې د صوابۍ یو وړوکي کلي ” باهو ډېرۍ” لیدو ته ورغلم. د وچو او تورو غرونو په لمنه کې د خاورو یوه غونډۍ نیمه کنستل شوې وه. د کچه سړک په غاړه د ودانیو بېخ او څو پوڼۍ لیدل کیدې. د دې بلې غاړې ته د یو ناست بودا مجسمه رابرسیره […]
د ۲۰ میلادي پېړۍ له پېل د وزیرستان ټوچي دره کې د سانسکرت او عربي ژبو یوه تیږه وموندل شوه. د ګندهارا څېړونکي ورته د ” ټوچي ډبرلیک” وایی. ټوچي دره د غزنوي او غوري لښکرو د تلو راتلو لاره وه. د خوست نه میران شاه ته په لار د هغه زمانې د تیږو ځینې […]
په ۶ ق م پېړۍ کې د هند ایالت بهار د درویشانو او جوګیانو مرکز و. له دغه ځای بودهه دین نورو ځایونو ته کډه وکړه او په لرغونې “نالنده” پوهنتون کې به د دې دین درسونه ورکری کیدل. هلته د بودهه ۱۷ نامتو استادان مشهور دي چې یو پکې د ګندهارا “اسانګه” هم و. […]
دوه نارنجي څادرونه اوس هم په برما، تهایلینډ او تبت کې د بودهه راهبانو لباس دی. ښایی د کابل په جنواب کې تپه نارنج د نوم ریښې په دغه لباس کې وي. د کابل تر ټولو لوی هدیرې، شهدای صالحین نه وراخوا د سړک په ښې لاس د نارنج تپه ده. زه د خپلو همکارانو […]
له مینګوره ۱۴ کلومیټر جنوب کې د سوات سیند په ښی لاس یو وړوکی کلی غالیګی د مینګوره او بریکوټ ترمنځ واقع دی. د غالیګي د یو غر په لمنه کې د شینګرډار(شنکردره) په هند کې تر ټولو لویه سټوپا وه. په بودایی روایات کې د سوات باچا ” اتراسېنا” په یو سپین هاتي سپور […]