په ۱۹۲۹م په پای کې د مالاکنډ پولیټیکل ایجنټ ( انګریزانو استاځی) په یو وړوکي”مېنۍ” کلي جرګې مخ ته اعلان وکړو چې هلته ” مدرسه اسلامیه آفندیه” به نوره بنده وي. دا سکول څلور کاله پخوا د کلیوالو په چنده جوړ شوی و خو د انګریز سرکار له ویرې يې غږ نه کاو. د سکول […]
د پښتو لومړیو درسي کتابونو لیکوال، عالم او استاد، قاضي میراحمد شاه رضواني” د “شمس العلماء” په خطاب ونمانځل شو. د اتلسمې پېړۍ په نیمای کې، د بخارا د سیدانو یو ټبرد میرعبد الرحمن په مشرۍ پیښور ته کډه وکړه. د ده زوی میرعبد الله په ۱۳ نومبر ۱۷۷۰م کې د احمد شاه ابدالي له […]
هر څوک چې د احمد شاه ابدالي په اړه څېرنې یا لیکنې کوي، د ګنډا سینګ کتاب مطالعه ورته ضرور ده. دا په ۱۹۵۲م کې د لیکوال د “پي ایچ ډي” ( ډکټوره) مقاله وه چې دوه کاله وروسته د ” احمد شاه دراني” په نوم په کتابي بڼه ډېلي کې چاپ شو. ګنډا سنګ […]
د نولسمې پېړۍ په وروستیو کې د افغانستان نظامي عهدو لپاره پښتو نومونه رواج شول. سرتېرى (سولجر) لمړی بريدمن (لیفټنټ) تورن (کیپټن) جګړن (میجر) او داسې نور د یو کس کارنامه وه چې امیر شیر علي خان به ورته قاضي قادرو ویل. عبد القادر، د پیښور اوسیدونکی او د ده یو مشر محمد غوث، پخپله […]
د پیښور په شاهی باغ کې د “طهماس خان فټبال سټیډیم” د نوم سره خلک اشنا دي. خو اوسني لوبغاړي یا پخپله د پیښور خلک هم خبر نه دي چې طهماس خان څوک و. د شلمې پېړۍ په پېل کې د پیښور سړی به د فټبال لوبه لپاره د بالاحصار مخ ته کننګهم پارک ( […]
د شلمې پېړۍ لیکوال او د انګریز مخالف، صنوبرحسین مومند په ولس کې د ” کاکاجي” په لقب مشهور و. ده مهابت خان جومات امام، عبد الرحیم پوپلزي تراغیز، د اسلام ژوره مطالعه يې وکړه. د شاه ولی الله له تعلیمات اغیزمن شو او بیا د ده یو کتاب يې په پښتو وژباړلو. دی په […]
په ۹۳۴م کې د کاشغرستوق بغرا خان ( بوغره خان) لومړی قامي مشر و چې په خپله خوښه مسلمان شو. د اوومې پېړۍ تر نیمایی په سغدیه (مرکزي ایشیا) کې ترک قبایلو په وړو سیمو کې ښاري حکومتونه جوړ کړي وو. د دوی مشر به خان یا “قاغان” په لقب پیژندل کیدو. هلته د پارس […]
په هند کې فقیر “ګداګر” یا خیرات غوښتونکي ته وایی او انګریز په هند کې د جهادي مشر یا درویش لپاره د فقیر لقب یو ډول سپکاوي او حقارت له مخې کاراو. د وزیرستان ایپي فقیر په ۲۰ پېړۍ کې د برطانوي استعمار په ضد لوی مبارز و. د ده نوم علي خان او ۱۹ […]
د نولسمې ميلادي پيړۍ په پاې کې انگريزانو د پښتونخوا په قبايلي سيمې کې پخپلو چاونيو جوړولو لاس پورې کړې و. هم هغه وخت په مسيتو(محسودو) کې يو ملا ددوي په مخالفت کې مټې راونغښتې. د ده نوم محي الدين او په اليزو قام کې د شابي خيلود ټبرنه و. د پښتنود نوروملايانو په څيرديني […]
په ۲۰۰۴م کې زه د دلي “ترکمن دروازې” نه وراخوا، بلبلی خانه کوڅې په یو میدان کې دوو بې نومه قبرونو لیدو ته ورغلم. خلک وایی چې هلته ملکه رضیه سلطان او د هغې خور خښې دي. د هندوستان لومړۍ مسلمانه ایمپراتوره (ملکه) رضیه بیګم په ۱۲۰۵م کې بدایون ( اترپردیش) کې وزیږېده او د […]