تر ۲۰۲۰م په افغانستان کې د تعلیم یافته سړو شمیره ۴۵ في صد او د ښځو ۱۷ في صد اټکل شوی ده. د ۱۵او ۲۴ کالو تر منځ عمر ځوانانو کې یواځې ۴۷ في صد لوستي دي. په ۱۹۰۳م کې د کابل حبیبیه لېسه لومړۍ عصري (موډرن) تعلیمي اداره وه چې څو لوستو افغانانو سره […]
په ۱۸۴۱م د دسمبر په ۲۳ د کابل په جنوبي غونډۍ د انګریز استاځي ” ویلیم میکناټن” قتل د برطانوي سلطنت لپاره لوی ګوزار و. د میکناټن پلار د شمالي آیرلینډ اوسیدونکی او په مدراس کې مشر قاضي و. ویلیم په انګلستان کې د سبق څخه وروسته ۱۸۰۹م کې د ایسټ انډیا کمپنۍ پوځ کې […]
د افغانستان امیر عبد الرحمن په ۱۸۶۷ م کې وزیرستان څخه په سلیمان غرونو کې د شیرانو یو کلي کې ایسار شو. دی لیکي، “هلته تش دوه کورونه وو، وریژې يې نه لرلې او یوه پسه، څلور چېلۍ (اوزې) او درې چرګان يې خرڅولو ته ساتلي وو. ما سره ۳۰۰ کسان پاتې وو، نور رانه […]
د امیردوست محمد خان له مړینې وروسته، د ده دریم زوی شیرعلي خان په ۱۸۶۳م کې د افغانستان پر تخت کیناستو. انګریزانو هغه وخت د روس له ویرې “فارورډ پالیسي” شړله او د خپلو سرحدونو د ټاکلو لپاره د افغانستان په لویه خاوره يې خېټه اچولې وه. بل خوا روس هم خپل استاځي کابل ته […]
په سیستان او خراسان کې د عباسي خلفاو له خوا د ۸۶۱ م څخه تر ۱۰۰۲ م صفاري ټبر حاکمیت لرلو. په ۸۴۰م کې د زرنج په “قرنين” كلي كي د لیث نومې یو مسګر (صفار) زوی یعقوب وزیږېدو. په تنکي ځوانۍ کې دی د “عيّار” ډلو سره مله شو چې د حکومت باغیان وو. […]
په ۸ میلادي پېړۍ کې له مشهد، نيشاپور، هرات، بلخ، مرو، بخارا او سمرکند ټول په خراسان کې شامل وو. د اسلام له خپریدو سره د دې سیمې زیات خلک مسلمانان شول. خراساني جنګیالو لومړی د امیه او بیا عباسي خلافت په ټینګولو کې لوی رول ولوباو. ابو مسلم په ۷۵۰ م کې د زاب […]
له ۱۳ تر ۱۴ میلادي پېړۍ، د هرات او د دې چاپېره سیمه د “کرت” حاکمانو په لاس کې و. کرت یا کارتی د سني مسلمانانو هغه کورنۍ وه چې ځینې مورخینمورخین يې “کرد” او نور يې تاجک ګڼي. د ۱۱ میلادي پېړۍ په پای کې کرت سردارانو، د غوري سلطان غیاث الدین محمد بن […]
په ۱۸۳۹م کې برطانوي پوځ په ملا تړ شاه شجاع د کابل په بالاحصار کې دویم ځل لپاره پر تخت کیناستو. د بارکزو له راتلو وروسته د سدوزو بې شمیره غړو پنجاب کې سیکانو ته پناه وړې او د انګریز په واسطه به يې ورته د میاشتې پینشن ورکاو. د شاه شجاع یو میره ورور […]
په ۱۷۹۹م کې د بارکزو سردار پاینده خان د زمان شاه له خوا بغاوت په تور ووژل شو. د ده ۱۰ میرمنو نه ۲۵ زامن و چې د الکوزي میرمنې، ۵ زامن په تاریخ کې “پیښوري وروڼه” نومېږي. سید محمد، یار محمد، سلطان محمد، عطا محمد او پیر محمد وو. په دوی کې مشریار محمد […]
په ۱۸۶۷ م کې امیرعبد الرحمن د کندهار ته په لار د غلجو سره جنګ بایللو او له غزني د وزیرو سیمې ته واوړېدو. د ده تره اعظم خانه ورسره مله او ځایي ملکانو ته يې لیکونه واستول. هغوی ۱۰۰ سپاره د دوی هر کلي ته واستول، په زرګونو کسانو ورته اتڼونه وکړل او دوه […]