دا اوبه د هندو کش له غرونو نه راووځي او شا و خوا ۴۸۰ کلوميټر مزل وهي. د افغانستان په ختيځ کې دا د کونړ له غرونو تېرېږي او خلک يې په هم دې نوم يادوي. خو دا واورينې اوبه شمال کې لږ مخ په بره هم خېژي او نه سياسي پلې پېژني او نه […]

د بنګال او بهار نه واخله تر ایران، د ” دوآبه” په نوم بې شمیره سیمې مشهورې دي. په منځنیو پېړیو کې د فارسي آب (اوبه) او دو(دوه) مرکب دا نوم د هغو دوو سیندونو تر منځ زمکې لپاره کاریدو، چې څنګ تر څنګ روان وي. د ایران په شمالي خراسان صوبه کې یو وړوکی […]

اوسنی “جبرالټر” د عربي جبل الطارق وران شوی بڼه ده چې شپږ نیم مربع کلومیټړ مخروطي ډبره ده. دا د اسپانیې د جنوب ” آئبیریا” ټاپووزمي نه وراخوا له لویدیځ څخه میدیټرنیا ته د تلو په لاره له تیرو ۱۴۰۰ کالو د ناندریو مرکز پاتې شوی ده. د هرې سیمې تاریخ د دې له جغرافیې […]

په پښتو کې “شېلا” هغه ځای وي چې له غرونو اوبه پکې راتوی او ډنډ شي. په کندهار کې ورته ” لاښ یا لاښه” وایی. په بلوچستان کې ۱۸۷۹م کې د ریل ( اورګاډي) پاټلۍ د غځولو کار پېل شو. د دوي هدف د کندهار د لارې تر ترکمانستان د روس د امکاني حملې مخه […]

په نړۍ کې څلور قیمتي کاڼي الماس- نیلم، یاقوت( لعل) او زمرد دي. تر ۱۸ پېړۍ، دا په دې ټولو کې ګران بیه کاڼی و ځکه د ۲۰ الماس ( ډایمنډ) په بدل کې به یو زمرد کیدو. دا د خوشبختۍ سمبول او د باچاهانو په تاج کې به خښ و. یو وخت داسې عقیده […]

د خیبر په دره کې د څو غرونو واورې د خوړ په بڼه جمرود ته رسېږي. په دوی کې د یخو اوبو یوه لرغونی تالاو “لالا چینه” نومېږي. د وریښمو په لار تلونکو راتلونکو قافلو د دغې اوبو سره پړاو کاو او بیا به وړاندې تلل. د لالا چینې سر د سپین غر په غونډیو […]

د نړۍ د ټولو سمندرونو څپې په یو ورځ او شپه کې بره یا ښکته غورځي چې په عربي کې ” مد و جزر” او په هندي کې ” جوار بهاټا” نومېږي. زمونږ زمکه ۷۱ في صد اوبه او له هغې هم ۹۶ نه زیاته برخه په سمندر کې ده. زمکه د نمر چاپېره او […]

د سليمان غرونو او اباسين ترمنځ پراخه دښته، هندوستان ته د تلونکو کوچیانو لاره وه. هلته د هندوانو د مندرونو شتون ښایی چې دا ځای پخوا شین او اباد و. په ۱۰ پېړۍ کې د غوریانو او غزنویانو لښکر هم په اباسین له دغه ځای پورې وتلو. د دې لپاره هغوی لوی بېړۍ او یا […]

د ۲۰ پېړۍ تر نیمایی، پړي (رسۍ) بوجۍ او ټاټ (بوریا) به د سڼ نه جوړیدل. سڼ(سنډ) په هندي کې پټ سن او انګریزي کې “جوټ” د اوبو د یو بوټي ریشه وي. دا د پنبې (کاټن) نه وروسته دویم بوټی دی چې انسان د لباس نه واخلی تر بېړیو په جوړولو کې کاراو. د […]

په ۱۹۶۰م کې د کراچي ډېرو کورونو کې د ګېس (غاز) په انغرو به پخلی کیدو. ګېس مفت او ځینو خلکو د کور فرشونه هم په ګرمو اوبو وینځل. د پاکستان ولس به دا” سویی ګېس” په نوم یادولو. سویی د سنده او بلوچستان په پوله د کشمور نه ۳۰ کلومیټر شمال لویدیځ کې یو […]