په پښتو کې “شېلا” هغه ځای وي چې له غرونو اوبه پکې راتوی او ډنډ شي. په کندهار کې ورته ” لاښ یا لاښه” وایی. په بلوچستان کې ۱۸۷۹م کې د ریل ( اورګاډي) پاټلۍ د غځولو کار پېل شو. د دوي هدف د کندهار د لارې تر ترکمانستان د روس د امکاني حملې مخه […]

په نړۍ کې څلور قیمتي کاڼي الماس- نیلم، یاقوت( لعل) او زمرد دي. تر ۱۸ پېړۍ، دا په دې ټولو کې ګران بیه کاڼی و ځکه د ۲۰ الماس ( ډایمنډ) په بدل کې به یو زمرد کیدو. دا د خوشبختۍ سمبول او د باچاهانو په تاج کې به خښ و. یو وخت داسې عقیده […]

د خیبر په دره کې د څو غرونو واورې د خوړ په بڼه جمرود ته رسېږي. په دوی کې د یخو اوبو یوه لرغونی تالاو “لالا چینه” نومېږي. د وریښمو په لار تلونکو راتلونکو قافلو د دغې اوبو سره پړاو کاو او بیا به وړاندې تلل. د لالا چینې سر د سپین غر په غونډیو […]

د نړۍ د ټولو سمندرونو څپې په یو ورځ او شپه کې بره یا ښکته غورځي چې په عربي کې ” مد و جزر” او په هندي کې ” جوار بهاټا” نومېږي. زمونږ زمکه ۷۱ في صد اوبه او له هغې هم ۹۶ نه زیاته برخه په سمندر کې ده. زمکه د نمر چاپېره او […]

د سليمان غرونو او اباسين ترمنځ پراخه دښته، هندوستان ته د تلونکو کوچیانو لاره وه. هلته د هندوانو د مندرونو شتون ښایی چې دا ځای پخوا شین او اباد و. په ۱۰ پېړۍ کې د غوریانو او غزنویانو لښکر هم په اباسین له دغه ځای پورې وتلو. د دې لپاره هغوی لوی بېړۍ او یا […]

د ۲۰ پېړۍ تر نیمایی، پړي (رسۍ) بوجۍ او ټاټ (بوریا) به د سڼ نه جوړیدل. سڼ(سنډ) په هندي کې پټ سن او انګریزي کې “جوټ” د اوبو د یو بوټي ریشه وي. دا د پنبې (کاټن) نه وروسته دویم بوټی دی چې انسان د لباس نه واخلی تر بېړیو په جوړولو کې کاراو. د […]

په ۱۹۶۰م کې د کراچي ډېرو کورونو کې د ګېس (غاز) په انغرو به پخلی کیدو. ګېس مفت او ځینو خلکو د کور فرشونه هم په ګرمو اوبو وینځل. د پاکستان ولس به دا” سویی ګېس” په نوم یادولو. سویی د سنده او بلوچستان په پوله د کشمور نه ۳۰ کلومیټر شمال لویدیځ کې یو […]

د آزر بایجان ختیځ کې د کیسپین سمندر پرغاړه یوې غونډې په بیخ کې د زرګونو کالو راهیسې اور بل دی. په فارسي کې “آذر” د اور او ” بېګان” د ساتونکي مانا ورکوي او وروسته په آذربایجان واوختو. د بغداد، بادغیس، بغلان او بلخ په شان د باکو نوم هم په باګ یعني ” […]

په تاریخونو کې “ټاک” او “ټک” د اوسني ټانک نومونه و. دا اوس د ډیره اسمعیل خان یوه (ضلع) ولسوالي ده. له ۱۲ میلادي پېړۍ د ملتان لویدیځ د اباسین دواړوغاړو ته بلوڅان اباد وو. له ۱۴۶۹ تر ۱۷۰۰ م د څلورو بلوڅ ملکانو په نوم دلته څو ښارونه اباد شول. افغان پاونده ( کوچیان) […]

د ساکایی قبیلو میشتځای ساکستان یا سیستان اوس په دريو ملکونو وېشلې سيمه ده. دلته د اوبو یو لوی ډند “هامون” د ژوند لپاره فراوان اوبه، مهیان، مارغان او بوټي لرل. چاپېره ترې دوه لوی ذردشتي عبادت ځایونه او په کوه خواجه غونډۍ د لرغونې کلا نښې دي. یو بل ځای “شهرسوخته” ۳۲۰۰ق م کې […]