د پښتنو په ځینو سیمو کې د پرتوګاښ خپل نومونه دي لکه ” بګه- لال- او ګاڼده. په فارسی اردو کې ورته ازاربند یا کمربند او پنجابي کې ” ناړه” وایی. په انګریزي کې د پرتوګاښ متبادل نشته ځکه یورپ کې پتلون د څرمنې په” بیلټ” ټینګوي چې خلک يې لیدای شي. د دې برعکس […]
یوې ځوانې جینې راته وویل چې په پښتو کې د ابتدای (پرایمري) رنګونو نه علاوه د اوسني پیچلي رنګونو لپاره نوم نشته. بیلګه يې راکړه چې د انګریزي “بېژ” یا د “کریم رنګ” لپاره په پښتو کې نومونه نشته. زما لپاره دا یوه ننګونه وه ځکه مونږ په خپلو کتابونو کې د ډېرو داسې رنګونو […]
د کور په چت، کوڅه یا د لوبو میدان کې به مو پر زمکه د سکارو یا د چاک سره څلور ګوټیزه یا ګول کورونه جوړ کړل. د پالش یا د نسوارو تش ډبلی چې خاوره پکې ډکه وه، پر زمکه واچوله او په یوې پښې په ټوپونو وړاندې ورټېله کړه. د دمې لپاره به […]
د ډېر ژړا له کبله د سږو پرده ( ډایافرام) تنګ شي نو د غاړې ( ستونې) هډوکي هم ناڅاپه بندېږي. په دې د ژړا په وخت ساه په ” اینګي” بدلېږي چې په اردو(هندي) کې ورته “هچکي یا سسکي” او انګریزي کې ” سنګلټس” وایی. که یو لوی کس د ژړا نه وروسته اینګي […]
د اباسین له غاړو تر کشمیر، هزاره او خیبر درې دیرشو نه زیاتې ژبې د “هندکو” په ټبر کې شاملې دي. پیښوري، خالصوی، هزاره- کوهاټي- ډیره وال- سواتی- پهاړي او ګوجري د پښتونخوا نه علاوه د افغانستان ځینې قامونه هم وایی. په ۱۹ پېړۍ کې انګریرانو په هند کې ۱۲۱ ژبې او ۲۷۰ ځایی لهجې […]
په زيارت کى د د دوو ستنو په منځ کى د سپينو جوړ د لاس په پينځوپرانستو گوتو د اسلام د پيغمبر، د هغه د څلورو خلفاو او د لور نومونه په ښاېسته رېحان ليک ليکل شوى و. زيارت کوونکي کله چى د لوى دروازى نه را دننه شى نو دى نقرۍ لاس ته سرټيټ […]
د کندهار دودیزه ودونو پښتو سندرې، بابو لالې یا ببو لالی نومېږي. ولسي شاعري اکثر زمزمه کېږي چې کله کله مفهوم يې نه وي. د نیمې مصرعې په منځ کې “های…زار…الله…. وای او قربان بدرګه کېږي. ببو لاله څوک وه او څه وخت د سندرو دا ژانر رامنځ ته شو څوک خبر نه دی. خو […]
د لرګې جوړ صندوق چې له زمکې اوچت ساتلو لپاره یو میټر لوړ څلور پای لري دوڼۍ یا ” توڼۍ” نومېږي. د دوڼۍ سر بند او یو اړخ ته لکه د المارۍ یوه تمبه لري چې کله کله قلف لپاره زنځیر به يې لرلو. د پښتونخوا په کلیو کې شته منو خلکو کره به یوه […]
په ۲۰۲۲م کې په کیمبرج پوهنتون کې یو ځوان ډاکټر رشي راج پوپټ د پانیني د سانسکرت ګرامر بیا مطالعه کړو او شا و خوا یو کال پرې څېړنې کولې. بیا مایوسه شو او یوه میاشت يې د کار نه لاس واخیستو. کله چې بیرته راغلو نو پخپلو یادښتونو کې يې ولیدل چې د تورو […]
د پښتو یوه محاوره ده چې “هاړ-جېټ دننه او پشکال-بادرو په ونه” د اوړي د میاشتو دغه نومونه د هندي جنتري نه پښتو ته کډه کړې ده. د پښتنو کروند ګرو ژوند د زمکې او د هوا د حالاتو سره تړلی و. د هند په نیمه وچه کې درې ډول غله، د بنګال وریژې، د […]