د کلات (قلات) په نوم یو ځای د ایران په شیراز کې او بل په زابل کې “کلات غلجی” دي. په سیاسي توګه د بلوچو قلات د افغانستان او برطانوي هند لپاره یوه مهمه سیمه پاتې شوی ده. په بلوچ شفاهي تاریخ کې کلات د راجه، “سېوه” په لاس کې و او په کلا کې […]

د پیښور لویدیځ کې د پوهنتون شا ته، یو لوی میدان کې جوړه ګومبده، خیبر درې ته تلونکو قافلو د لارې یوه نښه وه. د خوړ پر غاړه، ګومبد ته نزدې کلی په ولس کې د “پیرانو پلوسۍ” په نوم شهرت لري. یو وخت دغه ګومبد د لنډي کوتل په اور ګاډي کې سپارو هم […]

د پټنه په خدا بخش کتابتون کې د پښتو د څو کتابونو سره د “دیوان آفریدی” هم پروت دی. د دیوان په سر کې د تصوف د “قادریه” سلسلې شجره لیکلی ده. مومنان خبر اوری په رښتیا ز سنی یم ما قسم دی په خدا ز احوال دی شجره پخپل بیان کړم تاسی مکوی شبهه […]

په ۲۰۰۲ م کې د ناوه ګۍ سره نزدې “ټانګه ناو” کې یو غار د صوبه سرحد د لرغون پوهنې شعبې له خوا وسپردل شو. د پښتونخوا په غرونو کې د انګریز د راتګ سره د پخواني ژوند لټون کیدو. د مردان “کشمیر څمڅه، د ۲۰ پېړۍ په سر کې وپلټل شوه چې د څو […]

رابعه په عربي کې “څلورمه” مانا ورکوي. په بصره کې د یوې غریبې کورنۍ د څلورمې لور دغه نوم وروسته په تصوف کې وځلیدو. “رابعة العدوية القيسية” د ۷۱۴ او ۷۱۸ م ( د ۹۵ او ۹۸ هجري) کلونو ترمنځ وزیږېده. مسلمانان ورته د ادب نه “حضرت رابعه بصري” وایی. روایت دی چې یوه ورځ […]

ریفرنډم هغه انتخابات (ټاکنی) وي چې د ولس نه پکې یوه پوښتنه شوی وي. دا هغه حالت کې کېږي کله چې پارلیمان د یوې ستونزې په حل کې پاتې راشي او یا پخپلو کې سره وېشلي وي. خو ډېر خلک دې ته په ښه نظر نه ګوري ځکه دا یوه ستونزه هوارولو په ځای نوره […]

اسپرین اوس په نړۍ کې تر ټولو زیات کاریدونکې دارو دي چې د “بید” له ونې جوړېږي. بید ته په انګرېزي کې “ویلو” واي چې ۴۰۰ قسمونه لري. د دنګو ونو نه علاوه، لویو وړو بوټو په شکل کې د نړۍ هر ګوټ کې شنه کیدای شي. د مختلف قسم بید پخپل منځ کې د […]

دا عکس په ۱۸۷۶ م کې اخیستل شوی دی. په وړو کرسیو د امیر عبد الرحمن دوه زامن ۳ کلن حبیب الله او ۲ کلن نصرالله ناست دي. ورسره د دوی ساتونکي او نور ملازمان دي. امیرعبد الرحمن څه موده په سمرکند کې جلاوطن و او هلته د بدخشان میر ورله خپله لور په نکاح […]

د ختیځ د یو ملک باچا ۷ زامن لرل. تر ټولو مشر شهزاده الماس ځنګل کې ښکار په وخت یوه ښکلې هوسۍ ولیده. هغه غوښتل چې هوسۍ ژوندۍ ونیسي نو خپل اس يې ورپسې خوشې کړو. دی د خپلو ملګرو نه بېل شو او یو ځای يې د اوبو چینه ولیده نو هلته ایسار شو. […]

په پښتو کې یوه محاوره ده چې ” په وهلو وهلو يې د بوسو سخی ترې جوړ کړو.” مانا هغه کس بیا لاس پښې نشي خوزولې. د مړ خوسکي ټول پوستکی به يې وويستو، پکې به يې بوس (پروړه) ډک او یو پړي سره به يې ځوړند کړو. دغه د بوسو سخی وي. ځینې پښتانه […]