په ملتان ښار کې د زاړه کلا ته تلونکې لوې سړک ” احمد شاه ابدالي روډ” نوميږي چې په يو سرکې د ملتاني کاشي خښتو لوې محراب دې. دننه هغه کتيبه ده چې ورباندې د احمد شاه د حکومت نيټه ليکلې ده. ښکته د فټپات په لمنه په کاشي خښتو دده د زيږيدو لنډ تاريخ…
د چين د مليکې نذر
په ۵۱۸ م کی د چين د “واي” سلطنت مليکې “هو” يوبوداي راهب سونگ يون ته د نذرلپاره څوسوغاتونه ورکړل او گندهارا ته يې ورواستوو. د فاهيان په څيردې هم د خپلو دووملو سره په يو اوږد سفر روان شو اودوه کاله يې په مساپرۍ کې تيرکړل. دده يو ملگرې هوي ژينگ نوميدو چې د…
ايسپ
هغه هوښيار کارغه چې د اوبو څښلو لپاره يې په منگي کې کاڼي واچول، هغه موږک چې په جال کې بند زمري مرسته وکړه، هغه سپې چې په اوبو کې يې بل سپي پسې وغپل اود خپلې خلې هډوکې ترې پريوتو: داسې بې شميره د ځناورو کيسې دي چې يو به پکې تاسواوريدلي يا ولوستي…
پالي ژبه
ارياي ژبه ترڅو چې د هند ختيځوسيموته رسيده نوپه څو برخو ويشل شوې او نورې ژبې پکې ورگډې شوې وې. دوه نيم زره کاله پخوا د اوسني بهار په مگهدا کې د هندې ارياي ژبو يوه څانگه پالي ونومول شوه. د پالي مانا، ” متن” يا ليکنه او دا د سانسکرت څانگه نه ده که…
بلبل او گل. آسکر وايلډ
” په دې ټول باغ کې سور گلاب نشته او زما معشوقه واي چې هله به درسره نڅيږم چې راته سور گلاب راوړې.” ځوان محصل دا خبره په زوره وکړه او د څيړۍ په ونې کې بلبل په زالې کې دده غږ واوريدو نود پاڼو نه يې خپل سر رابهر کړو. دې لگياو، ” په…
د خراسان شپږ ښاغلي
د دسمبر د مياشتې ۱۴ نيټه او کال ۱۹۹۲ م د ترکي په پلازمينې انقره کې د شپې ښې واورې شوې وې. زه سهار اوو بجې ددې ښار د بسونو لوې اډې نه ورسيدم او د شلو نورو کسانو سره په يو بس کې کيناستم. زمونږ منزل د قونيه ښار و چې د ترکي د…
برسنډې
د خيبر پښتونخوا په چارسده کی د اوړي په پيل کی دغنمود رنگ د گنو په شان ډانډي په بازارکی خرڅيږي چې خلک ورته برسنډې واي. دا لکه د گنډېرو پريکوي، د نورو سبو په شان ځان له، يا د غوښې سره يوځاې پخوي چې د الوگانوخوند لري. دا ډانډي د برسنډې د گل جرړې…
ښايست- د لنډو کيسو کتاب
ښايست د لنډو کيسو هغه ټولگه ده چې په ۲۰۰۷ م کال کې د ” صحاف نشراتي موسسې” په کوټه کې خپور کړو. د کتاب کتونکې بارکوال مياخيل و او د لاهور په اکرم پريس کې چاپ شوې و. په دې ټولگه کې څوارلس کيسې شاملې دي او د انټرنيټ په پاڼو کې د چاپ…
په کتاب تبصره
په پښتو کې اوس هره مياشت نوي کتابونه چاپيږي چې ځينې يې په انټرنيټ هم خپريږي. خو د ولوستونکو شميره هغه هومره نه ده ډيره شوې. يو علت يې دا دې چې خلک د کتاب دخپريدو نه، نه خبريږي. دا د ميډيا کار وي چې نوي کتابونه خلکو ته وروپيژني. ښه ژورناليسټ هم هغه وي…
د شاه جي ډيرۍ
په دريمې ميلادي پيړۍ کی دچين اوهند له خوا لويديځ ته تلونکی تجارتي قافلې له پيښور ښار ته به نه و رسيدلي چې په اوښانو او اسونو ناستو کسانو به شل کلوميټر ليرې د يوې لوړې منارې سر وليدو. هغه وخت دا مناره هم هاغسی گڼل کيده لکه چې نن د پاريس ايفل ټاور يا…
د بلخ پټه خزانه
په بلخ کې دعباسي خلفاو په وخت يو والي ټاکل شوې و چې داود بن علي نوميدو. يو ځل عباسي خليفه د بلخ خلکو ته په قهرشو چې دوي ورته ماليه او جزيه نه ورکوله. دبغداد نه يوچارواکې بلخ ته ورغلو چې د اسلامي حکومت لپاره د خلکو نه پيسې راټولې کړي. د ښار د…
پاکستان کې پښتانه قبايل
په دې سيمو کې چرې هم سرشميرنه نه ده شوې خود پاکستاني حکومت د اندازې ترمخه په قبايلي سيمه کې درې اعشاريه يوميلين، ۳۱ لکه وگړي ژوند کوي. پخپله قبايل واي چې دوي اويا لکه، ۷ ميلينه دي. ددې قبايلود ۷۰ نه زيات لوې قامونه په دې سيمو کې ميشت دي اوپه پاکستان کې دا…
روه،روهيله،روهيلکهنډ
روه په سانسکرت ژبې کې د لوړې او د غره په مانا کاريږي. نامتو چيناي راهب فاهيان د پينځمې ميلادي پيړۍ په سر کې افغانستان او پښتونخوا ته ورسيدو نو د هغه وخت د ځايونو نومونه يې په چيناي ژبې تلفظ کول او ليکل. دې د ننگرهار نه وروسته ” لويي” ته ولاړو چې علامه…
د باجوړ صحيفې
په کال ۱۹۹۹ م کې د پيښور پوهنتون د لرغون پيژندنې شعبې ته چا د گتې يولوې ډبې راوړو چې پکې رژيدلې پاڼې ايښي وې. دډبي خاوند ويل هغه پاڼې يې په باجوړ کې د “مهال” نومې بوداي خانقاه نه رابرسيره کړي و. دا ځاې د باجوړ سيند ښې لاس ميا کلي ته مخامخ په…
د مسيتو ملا پووند
د نولسمې ميلادي پيړۍ په پاې کې انگريزانو د پښتونخوا په قبايلي سيمې کې پخپلو چاونيو جوړولو لاس پورې کړې و. هم هغه وخت په مسيتو(محسودو) کې يو ملا ددوي په مخالفت کې مټې راونغښتې. د ده نوم محي الدين او په اليزو قام کې د شابي خيلود ټبرنه و. د پښتنود نوروملايانو په څيرديني…
د ترهگرو سره جگړه
د يو اوږد سفر نه وروستو خپل کورته چې راغلم نوپه فرش د ديوالونو سره د بادامي رنګ وړې وړې ګولۍ مې وليدې. دهرې کوټې په ګوټونو کې په وړو وړو شنو پلاسټيکي کاسو کې ايښې دا گولۍ زه ډېرې ښې پيژنم چې د موږکانو د وژلو لپاره وې. دسړي نه مې پوښتنه وکړه چې…
د گندهارا ژباړن
د گندهارا اوسيدونکې لوکک په ۱۵۰ م کې زيږيدلې او په خټه ” يوژي” و ديوژي خلکو په اړه ډيرمعلومات نه لرو خو داسې اټکل دې چې دا د چين کوچيان او په افغانستان کې د کشان سلطنت بنسټ ايښونکي و. لوکک په چيناي بوديزم کی يوه مهمه څټه گڼلې شي او دې د هغو…
اراميک
دا د سامي ژبې يوه لهجه وه چې ترې نورې لوې ژبې جوړې شوې. سام د نوح پيغمبرزوې و. اراميک شاو خوا درې زره کاله پخوانۍ ژبه ده چې په منځني ختيځ کې د بيلا بيلو سلطنتونواود کاروبارلپاره کاريده. گومان کيږي چې عيسا پيغمبرپه دې ژبې خبرې کولې او لومړې انجيل هم په دې کې…
ولې دې په سپينو جامو نيل…
د ناشناس په دى سندره کى ياد شوې نيل هغه رنگ دي چي د لرغونو زمانو راهيسې د هند په لويه وچه کی له يوبوټي ايستل کيده. دا د مصرد سيند نيل سره هيڅ تړاو نه لري چي د يوناني توري “نايلوز” نه راوتلې دې او د شنې زمکې مانا ورکوي. هيڅوک نه دي خبرچي…
منگل
دا د سانسکرت د هغو تورو نه دې چي د هند د لوې وچې ډېرو ژبو کې يو شان تلفظ کيږي. ددی توري مانا ښه اوسپيڅلې دی اوپه اسمان کې تر ټولو قوي سياره مريخ په هندي کی منگل نوميږي چې د جنگ او د اور سمبول دې. د اوونۍ په ورځو کې منگل وار…
د تورې تيږې تښتوونکي
هر کال د حج په موقع په لکونو خلک خانه کعبه کې د تورې ډبرې يا حجراسود د ښکلولو لپاره يو تربل وړاندې کيږي. دوي عقيده لري چې دا تيږه د جنت نه راغلې ده. لږ مسلمانان خبردي چې څه د پاسه زر کاله کيږي چې دمسلمانانويوې ډلې دا تيږه له کعبې وويستله او بيا…
Recent Comments