د افغانستان جغرافيه داسې ده چې د تاريخ په اوږدو کې هر ټولواک ته يې اداره کول ګران وو. د دې څلور خواوې د تاريخ په اوږدو کې په بېلا بېلو نومونو ياد شوي دي. د آمو سيند سره خاوره چې اوس د دې شمالي سيمې لکه بلخ، کندوز،بدخشان، شبرغان اوتخار، په شلمې پېړۍ کې […]
د اسلام اباد په شمال کې د هماليه د وړو غرونو لړۍ مارګله يا مرګله نومېږي. د دولسو زرو هيکټارونه زياتې پراخې سيمې کې دا غرونه بې شمېره درې او لوړې غونډۍ لري چې متوسط يې ۱۰۰۰ ميټر لوړ دي. تر ټولو لوړه څوکه ” ټيلا چروڼي” نومېږي او په ژمي کې په واورو پټ […]
کامه د ننګرهارولسوالي ده چې پکې د کامې ټوله دره شامله ده. د علامه حبيبي وېنا ده چې په افغانستان کې د کا توری د اوبو لپاره کاريدو اوهم هغه وه چې د سيندونو شا و خوا کلي دا توری لری، لکه کامديش، کاپيسا، کابل او دغسې نور. کامه د کونړ سيند سره اباده دره […]
د سانسکرت “سندهو” يا هندو اوبو ته وايي او د بلوچستان هندو باغ د چينو او کاريزونو په اوبو خړوبيده. دلته د کاکړو څو خيلونه ميشت دي او ځينې لرغونې کاريزونه اوس هم د دوی په نوم مشهور دي. د کارېزګي کلي په لوېديځ کې د اوبو يوه چينه ده چې وايي ۱۲۵ کاله پخوا […]
د افغانستان د غرونو هغه لړۍ چې کوه بابا نومېږي، د هند د سمندر نه راپورته شوي دي. ميلونونه کاله پخوا د سمندر په تل کې د سونامي يا زلزلي له کبله زمکه دومره پورته شوه چې دا غرونه ترې جوړ شول. دلته د اوسپنې له زېرمو پخواني خلک هم خبر وو او “دره فولادي” […]
د پاکستان او چين تر منځ هغه سړک چې قراقرم هاي وې نوميږي، د خنجراب دره کې ۱۶۰۰۰ فوټه لوړوالی لري. څو ميله وراخوا د چين د گمرک پوسټ دی چې “پيرعلي” نومې ځای کې جوړ شوی دی. دا سيمه د نړۍ بام په نوم شهرت لري او د چين په خاوره د تاشقرغان لرغونی […]
د ايټاليې ده لرغون پوهان د يويشتمې ميلادي پېړۍ په سر کې د افغانستان د مرکزي سيمو په یولړڅمڅو وګرځيدل او د خپلو څېړنو لپاره يې د هغه ځاې مطالعه وکړه. دوي د خپلې دغې کتنې اوڅیړنې په ترڅ کې د هرې سيمې څمڅې یا غار ته نومرې ورکړي دي. په دغو څمڅو اوعبادت ځايونوکې […]
د مدينې منورې نه ۱۷۰ کلوميټر شمال کې د تبوک په لاره پروت د خيبر ولايت د زمکې نه ۸۵۰ ميتر لوړې د تيږو غونډۍ لري. خيبر په عبراني ژبې کې کلا ته واي. دلته د غونډيو نه بهيدونکي د باران اوبه يو سيند کې توېږي چې شا و خوا شنه پټي خړوبوي. د کجورو […]
د دوېمې ميلادي پېړۍ نامتو يوناني جغرافيه پوهه بطليموس، د سيند پرغاړه هغه سيمه چې اوس يې د جلال اباد په نوم پېژنو، د ” بناګره” په نوم يادوي. بن په سانسکرت کې باغ او نګره ښار ته واي. دا نوم پخپله د جلال اباد يو تعريف دی چې يو قدرتي لوې بڼ کې ښار […]
د سمندر نه درې نيم زره فټه لوړ د هندوکش د سپين غر په شمال ختيځ کې د خېبر دره د حقيقت نه زيات د افسانو سيمه ښکاري. شا و خوا ۵۳ کلوميټر اوږد د دې لارې تر تولو تنګه برخه ۳ ميټر او په پلنوالي تر ۱۳۷ ميتر پورې رسېږي. په تاريخ کې زيات […]