په موټړ، بس، ټرین یا طیاره کې سواره خلک د یوې شیبې لپاره هم سوچ نه کوي چې د دوی په سفر کې د تارکول یا د ” قیر” څومره ونډه ده. په عربي کې” القار” د انګریزي ” ټار یا “بیټومن” او هندي تارکول، د میلاد څخه ۴۰۰۰ کاله پخوا د فارس خلیج په […]

د پښتو ليکلو ( ټايپ) په وخت ځينې نښې د جملو رواني د ولوستونکو لپاره ضرور وي.  هغه وخت چې مسلکي کاتبانوبه په لاس ليکل، د وقفې او د پيراگراف جوړول ددوي په اس کې و. هغوي به يوبد خط ته هم ښکلې ترتيب ورکړو چې د ولوستوکي په سترگو ښه ولگي.  اوس د کاتبانو […]

مېخي خط (کونيفورم) یعني میخ په شان لیکنه په ۳۵۰۰ ق م کې د سومیریا خلکو ایجاد کړو. د دې لومړۍ بیلګې په ۳۱۰۰ ق م کې جنوبي میسوپوټیمیا ( د عراق او شام تر منځ) نه رابرسیره شول. دا په نړۍ کې د ژبې د لیکلو لومړی سیسټم ګڼلې شي. د خټو په وړو […]

څوک نه پوهيږي چې زمونږ ټولو په سفري بکسونوکی ايښي شيان به د چا پکاريدل که نه؟  مونږ سره ملوبهرنيانوبه د افغانستان دهرښارکی سوغاتونه اخستل اوهدف يې داسې شې وچې بل چا سره نه وي.  يوې ميرمنې لوې تمبل (چمبه) په لاس کی نيولې و، بلې د ټيم جوړ شوې صندوق اودريم تاو شوې نمده […]

زه يو پشه يي ويونکى په توگه دلته يوازى هغه ټکو لغوى او اصطلاحى معنا ته اشاره کول غواړم. چې د پشه يي ژبې لرغونى او اوسنى شاعرانو کلام، متلونو، ادب، کولتورسره او همداسې په عامه محارو کى څومره ونډه او نږديکت لرى. گائيو مارتيان : (اريه مقاله. گائيو د پشه يي ژبې د جمع […]

د مرکزي ایشیا یو پخوانی قالین چې تر اوسه پاتې دی، په ۵۰۰ ق م کې جوړ شو. د ساکای کوچیانو د تمدن دا نښه په ۲۰ پېړۍ کې د قزاقستان د التای غرونو “پزیرېک” په یوې هدیرې کې رابرسیره شوه. له ۶ تر ۴ ق م پېړۍ ساکای قامونو خپلو مړو سره د ژوند […]

په تصویر کې یو سړی د ستار ساز په شان لوی ډانګ په اوږه وړي. د دې یو سر کې غاښ لرونکی پلنه تخته ده. دا د څرمنې یوې تسمې سره بل سر کې تړلی ده. یو لوی کمان ( لینده) او د مضبوط لرګي موګی يې هم په څټ ځوړند دی. دا ” دینډیچ- […]

د ۱۸۹۶م په پېل کې د امیر عبد الرحمن د باچاهۍ وروستی جنګ د کافرستان په درو کې پای ته ورسیدو. د هندو کش په غرونو کې پخواني آریایی قامونو تر ۱۹ پېړۍ هم خپل دین” کلاسه”، ژبه او دود دستور ساتلي وو. لوی سبب يې د دوی لږ شمیر او له لویو ښارونو لیرې […]

تر ۲۰۲۰م په افغانستان کې د تعلیم یافته سړو شمیره ۴۵ في صد او د ښځو ۱۷ في صد اټکل شوی ده. د ۱۵او ۲۴ کالو تر منځ عمر ځوانانو کې یواځې ۴۷ في صد لوستي دي. په ۱۹۰۳م کې د کابل حبیبیه لېسه لومړۍ عصري (موډرن) تعلیمي اداره وه چې څو لوستو افغانانو سره […]

په ۲۰۱۱م کې د سومالیه حکومت یو قانون تر مخې، د سموسې په جوړولو او خوړلو بندیز ولګاو. هیڅوک خبر نه دي چې سموسه (سمبوسه) د کوم ځای ښځو په لومړي ځل جوړه کړه. اوس په ټولې نړۍ کې سموسې ته ورته خواړه په مختلفو شکلونو موندل کېږي. اوړه، غوړي او اوبه یو ځای کړي […]