زما ژوند او ژوندون ( ۱۴)

د انګریز شوی جرګې فیصله حیرانونکی وه ځکه د دروغو په شاهدانو عبد الصمد او د ده دریو ملګرو ته د انګریزانو د تښتونې په تور د بند سزا ورکړی شوه. د کلي خپلوان او شریکان يې ۲۰۰۰ روپۍ جرمانه کړل. د ده د کاکا محمد انور خان ټول جایداد يې ضبط کړو چې ۵۰-۶۰ […]

ګېس

شلمه میلادي پېړۍ د شپې رڼاګانو دوره وه او خلکو په لومړي ځل د پیټرومیکس نوم واوریدو. تر هغې به خلکو په ډیوه او لالټین کې د خاورو تیل بلوو. خو د دې رڼا به کمه او بویی به يې کاو. په ۱۹۱۰م کې د جرمني یو ساینس دان “میکس ګرایټز” د سپرټ یو څراغ […]

ګل رخ- بابا جان

د هندوستان مهاراشټره صوبې په “پونه” ښار کې د حضرت بابا جان زیارت ته د هرمذهب منونکي ورځي. دا د یوې افغان میرمنې مزار دی چې اصل نوم يې ګل رخ و خو د “بابا جان په نوم مشهوره وه. د دې د ژوند په اړه څو کتابونه هم لیکل شوي دي چې حقایق او […]

د مزاحمت شاعري

د ۱۹۹۱م په سپرلي کې د بي بي سي یو تبلیغاتي سفر کې د خپلو همکارانو سره چمن ته ورغلم. هلته د سوونو خلکو په ګڼه کې چا په بیړه د شعر یو کتاب راکړو. ژر ژړ يې راته وویل چې دا انګریزانو سیزلې و خو یو ټوک يې د ماشوم په زانګو کې پټ […]

د پښتو رنګونه

یوې ځوانې جینې راته وویل چې په پښتو کې د ابتدای (پرایمري) رنګونو نه علاوه د اوسني پیچلي رنګونو لپاره نوم نشته. بیلګه يې راکړه چې د انګریزي “بېژ” یا د “کریم رنګ” لپاره په پښتو کې نومونه نشته. زما لپاره دا یوه ننګونه وه ځکه مونږ په خپلو کتابونو کې د ډېرو داسې رنګونو […]

خیبر ریډیو

په جنوری ۱۹۳۵م کې د هوا په څپو د پیښور له یو پوځي بارک د ریډیو خپرونې پېل شوې. د ” خیبر ریډیو” لپاره په “تارو جبه” کې د ۲۵۰ واټ (توان) یوه ټرانسمیټر کار کاو. هغه وخت دا متل مشهور شو چې ” هله به خبر شې چې تارو جبې له ورشې”. په برطانوي […]

بورژوا او پرولتاری

د پخوانۍ فرانسوي ژبې “بورژوا” د ښار اوسیدونکی مانا ورکوي. په ۱۸ پېړۍ کې د صنعتي انقلاب سره په ټولې نړۍ کې لوی زمکه وال چې سرمایه ورسره وه، د کارخانو خاوندان شول. دوی به مزدورانو ته د کار مزدوري لږه ورکوله او زیاته سرمایه به يې پخپله ساتله. د انقلاب په وخت فرانسویانو د […]

شېلا باغ

په پښتو کې “شېلا” هغه ځای وي چې له غرونو اوبه پکې راتوی او ډنډ شي. په کندهار کې ورته ” لاښ یا لاښه” وایی. په بلوچستان کې ۱۸۷۹م کې د ریل ( اورګاډي) پاټلۍ د غځولو کار پېل شو. د دوي هدف د کندهار د لارې تر ترکمانستان د روس د امکاني حملې مخه […]

پیپل

د پیښور ښار “پیپل منډۍ” کې اوس هم د یو څو دکانونو او کورونو سره جوخت د پیپل د ونو څانګې ښکاري. د دې لویو ونو په سیوري کې د اوړي په غرمه مسافرو دمه کوله. ماښام به پکې د مارغانو شور و. پیپل د هندوستان ملي ونه ده او د دیني ارزښت له کبله […]

یو ځانګړی مجسمه

د نیویارک په یو نندارتون، ” صادق ګیلري” کې د بسالټ (بازالت) د تیږې یوه مجسمه هم ایښې ده. د بودا دغه مجسمه ۲۰۰میلادي کې جوړه، د پارس (ایران) د هخامیني شاهانو او د اسوریه د ګیلګامش د نقشونه لري. په غوږونو يې لوی والۍ، په لاسونو کړی او لباس يې د ملغلرو لړۍ دي. […]