هغه وخت زمونږ تر ټولو لوی ارمان سینما ته تلل وو. د کلی محلت ښځې به یوځای شوی، ټانګه کوڅې ته راغله او ټولې به له کورونو په تورو بورقو کې پټې، په هیړه را ووتلې. ټانګه به ډکه شوه او دوی به لاړې. کله کله به مور مې د خپلو خویندو سره سینما ته…
سمه
د پښتنو په اړه ځینو تاریخونو کې “سمه” او د “سمی پښتانه” د “سامانه” سره تړل شوي دي. دا د پنجاب په پټیاله کې د یوې سیمې نوم دی. په پښتو کې “سمه” هوارې زمکې ته وایی. پښتنو به د روغبړ په وخت مساپر نه پوښتنه کوله چې، “د سمی يې؟ که د غرونو؟ د…
چینجو
دا لوبه په هره سیمه کې خپل نوم لری، لکه چیندرو، سټاپو، کیړی او په انګریزي کې “هاپ سکاچ”. د کوڅې دا لوبه به زیات وخت جینکو او لږ تر لږ دوه لوبغاړي او زیات نه زیات ټول محلت به پکې ورګډ و. کوز ماسپښین یا ماځیګر د لوبې لپاره ښه وخت و او کله…
پتمن افغان
دا عکس جان برک په ۱۸۷۹ او ۸۰ م تر منځ په افغانستان کې اخستې و. په دې کې د قبایلي سیمې یو پښتون په سپینو جامو کې ښکاري. د ده په سر پټکی او په واسکټ يې یو میډل(بادرۍ) ځوړند دی. څنګ ته يې توره ده. دا عکس د یو داسې البم برخه و…
امیر حمزه
په ماشومتوب کی د ” امیرحمزه ” کیسې مې په اردو کې لوستلې. د ده ملګري عمروعیار سره به د جادو ” ذنبیل” (کسوړه) وه. ده به پکې هرڅه غورځول او د اړتیا په وخت به يې ترې راویستل. دغه مېړنی د بې وزلو د مرستې لپاره، بدو سره جنګېدو او یوه ډله به ورسره…
د اپیمو جنګونه
په ۱۹ پېړۍ کې د برطانوي هند کمپنۍ او د چین حکومت تر منځ د دوو جنګونو سبب “اپیم” و. د “وریښمو په لار” چین او یورپ ترمنځ تجارت په ۱۵ پېړۍ کې خپل اوج ته رسیدلې و. د چیني لوښو، وریښمو او بیا وروسته د چایوغوښتنه په اروپا کې ډېره وه چې قیمت يې…
سکینه تابوت
د یهودانو د جنترۍ (کلنډر) په لسمه میاشت “نیسان” په ۱۰ نېټه”د هالیه ورځ” نمانځل کېږی. په دغه ورځ بني اسرایل د یو لرګین صندوق سره د اردن سیند نه پورې فلسطین خاورې ته ورسیدل چې حضرت موسا علی السلام ورته د دغه وطن بشارت ورکړې و. د لرګي هغه صندوق، ” د سکینه تابوت”…
فیروز
د لبنان سندرغاړې فیروز په عربی نړۍ کې خلک یو بې څارې هنرمندې په توګه پېژني. د عیسایی دین منونکې فېروز، د قران کریم د ایاتو په تلاوت، سوچا عربي تلفظ زده کړو او هره یوه سندره د عبادت په شان وایی. د فېروز خپل نوم”نهاد ودیع حداد” او په ۱۹۳۵ م کې د لبنان…
جهیل سیف الملوک
د کوڼرسیند سرچینه سیف الملوک له سمندر ۳۲۲۴ میټر لوړ د پاکستان ترټولو لوړجهیل دی. خیبر پښتونخوا په مانسهره ضلع کې د کاغان درې په شمالي څنډو دغه جهیل د ناران نه ۸ کلومیټر شمال کې دی. دې ته نزدې د “ملکه پربت” غرونه دي. د ناران د ویالې سره په یوه کچه لار زرګونو…
مورګېنسټین
په ۱۹۲۴ م کې یو ځوان اروپایی په کابل کې د امیرامان الله خان دربار ته ورغلو. ده د خپلې پیژندګلوۍ لپاره، د ناروی د باچا له خوا یو لیک وړې و چې امیر ته يې وړاندې کړو. دغه ځوان، جورج وېلنټین وونمنت مورګنسټین په ۲ جنوری ۱۸۹۲ م د ناروی په پلازمینې اوسلو کې…
د ګجرات پښتانه
عالیه سلطانه د “بلاسينور” د وروستي نواب لورده. په ۱۹ میلادي پېړۍ کې د هند په لویدیځ کې د ګجرات په ساحلي سیمې د جوناګړه او مناودر په شان بلاسینور هم د “بابي” پښتنو یوه نوابي وه. د ګجرات، کاټهیاواړ د سمندر پرغاړه جوړ د سومنات مندر په ۱۱ میلادي پېړۍ کې د غزني سلطان…
چکري مناره
د کابل نه ۱۶ کلومیټر جنوب ختیځ کې ۲۸ نیم میټر لوړه چکري مناره د کشان سلطنت د اوج یوه نښه وه. دا د لومړي میلادي پېړۍ په وروستیو او دویم میلادي پېړۍ په شروع کې له خښتو او پلستر جوړه شوه. د کابل د شمال نه تر جنوب ۶۰۰ میټر لوړ د غونډیو سلسله…
سواستو ناول
دا ناول په ۲۰۱۲ م کې مومند خپرندویه ټولنې له خوا چاپ او خپور شو. د پښتونخوا ځنګلونه تل د ګواښ سره مخ وي او په دې اړه یوه کیسه مې لیکله چې ډېره اوږده شوه. د سوات خونړیو پیښو او بیا د ۲۰۱۰ م سیلابونو د دې سیمې چاپیریال ته سخت تاوان رسولی دی.…
د پیښور سینما
د ۱۹ میلادي پېړۍ په پای کې په یورپ کې د عکاسي سره، خوځنده فلم هم وده وکړه. په هند کې لومړي خاموش فلمونه به د برطانوي پوځیانو لپاره راوړل کیده چې په یو ځانګړي کوټه کې يې ننداره کېده. په ۱۹۲۰ م کې په پیښورچاوڼۍ کې لومړۍ سینما جوړه شوه چې انګریز او هندي…
عناب
د زکام حکیمي دارو “جوشانده” به چا راوړه نو ماشومان به په انتظار وو چې کله به د جوشاندې پوړۍ خلاصېږي او ترینه یو یا دوه سرې بیرې راووځي. دغه بیرو ته به يې “عناب” ویل چې د خوړلو لپاره به مور رانه لوظ اخیستو چې جوشانده به هم څښو. عناب په هر ملک کې…
د بغرۍ داستان
په ۲۰۰۴ م په کابل کې ملالې راته د بغرۍ نوم واخيستو. ما داسې وګڼله چې کيدېشي د وړو جينکو لپاره به د بورقې په شان يو شې وي. خو هغې راته وضاحت راکړو چې يوه غټه ګول تيږه وي چې پکې هر هغه څه ټکيدلې شي چې ټکول غواړې. ما دغسې تیږې پخپل ماشومتوب…
د نوح کشتۍ
د ۲۱ پېړۍ په سر کې ځینو پلټونکو د ترکی ’ارارات” غر د پاسه په تیږه کې د یوې لوی کشتۍ نښه وموندله. د یورپ کلیسا ځینو پادریانو وویل چې ممکن دا د نوح علیه السلام د کشتۍ نښې وي. د نوح علیہ السلام پیغمبر یو لقب “آدم ثانی” دی ځکه د ده په وخت…
شین
په پښتو کې “اسمان شین دی” هغه محاوره ده چې نور خلک پرې ملنډې وهي. شین واښه، شنې سترګې، شنه پاڼه او هغه میوه چې “شنې” نومېږي، ټول د خپل رنګ له کبله پیژندلې شي. خو د اسمان او سمندر رنګونو ته شین ولې ویل کېږي؟ دا ستونزه په ډېرو پرمخ تللو ټولنو کې هم…
ساول ډېر-ترېلي
په مردان کې ساول ډېر د کشان وختونو مهم ښار و چې د یوې غونډۍ چاپېره اباد شوې دی. د جمال ګړۍ نه ۴ کلومیټړ جنوب لویدیځ کې د تنګې درې دواړو غاړو ته وړې غونډۍ او پکې څمڅې له ورایه ښکاري. په ګڼو ځنګلونوکې د وحشي ځناورو له ویرې د تیږې د زمانې انسان…
نهرو او قبایل
دا عکس په ۱۷ اکتوبر ۱۹۴۶ م د رزمک په یوې جرګې کې واخیستل شو. یو سپین ږیری د پنډت نهرو مخې ته په قهر ولاړ دی. جواهر لال نهرو هغه وخت د هند خارجه وزیر و او صوبه سرحد ته د خپل سفر نه وړاندې يې پښتنو ملکانو او خانانو ته لیکونه وراستولې و.…
د بډه بیر پاڅون
په ۹ مې ۱۹۸۵ م د سره صلیب (ریډ کراس) نړي وال استاځې “ډیویډ ډیلا لارنټس” په اسلام اباد کې د شوروي اتحاد (روس) سفارت ته ورغلو. سفیر ته يې خبر ورکړو چې په ۲۷ اپریل “بډه بیر” کې ټول روسي قیدیان په یوې چودنې کې وژل شوي وو. د ۱۹۸۰ م راهیسې د صوبه…
Recent Comments