Category: چاپېريال او روغتيا

املوک

املوک يا ملوک په يوناني ژبې کې “هېملاک” د بوټو يو قسم دی. د دې ساينسي نوم “ډايوسپايروس” دی چې ونه يې په غرونو کې پخپله شنه کېږي. د هماليه او هندوکش په درو کې د دې ځنګلي ونې ميوه راټولېږي چې په ژمي کې بازار ته راځي. په سوات کې يوه دره د املوک […]

د ارز ونې

زالغوزې ونې يا صنوبر(سيډار) په عربي کی “ارز” بلل کېږي او د لبنان ځنګلونو يو وخت هم هغسې اهميت لرلو لکه اوس چې د تيلو دی نو ځکه هر د دور واکمن د دې د نيولو هڅې کولې. د سيمې روايت دی چې څلور نيم زره کاله پخوا د جلغوزي ځنګلونو کې ديوان اوسېدل او […]

د چرګ بڼکې

چرګ به لا نه و حلال چې ماشومان به د هغې نندارې له راټول شول. نيم حلال شوی چرګ او ماشومان به په ټوپونو و او چې د چرګ ساه به ووتله نو دوی بيا پخپلو لوبو اخته شول. جينکو ته به يې وويل چې د تود چرګ نه بڼکې وباسئ. مونږ په يوې دايرې […]

ګور ګورې

هر کال د اوړي پېل سره د پېښور په بازارونو کې ګورګورې هم راښکاره شي. دا ځنګلي ميوه په غرونو کې کېږي او په پښتو ژبې کې د تور رنګ په تشبيه کې کارېږي. لکه د ګورګورې وړې تورې سترګې او د تورې ژبې محاوره ډېر خلک واېې. په اولسي سندرو کې د ګور ګورو […]

د ريوړۍ کرپ

ما ته به مور يوه آنه هره ورځ راکوله چې په نيمه چوټۍ کې پرې څه وخورم. هغه وخت به د سکول نه بهر بې شمېره هټۍ وال ولاړ وو. د دوی چغې به د ماشومانو په شور کې ورکې شوې. “ماما، د يوې پېسې چڼې، بابا ګنډېرۍ، کاکا يو پلېټ چهولې (مالګين نخود) ماقوتي، […]

د زعفرانو افسانه

د زعفرانو په اړه په تاريخ کې دومره تبليغ شوی دی چې ښايي د دې نه ښه شی به بل نه وي. په اوولسمې ميلادي پېړۍ کې مغل باچا جهانګير خبر شو چې که څوک ډېر زعفران وخوري نو هغه په خندا خندا مړ شي. د ده په امر يو زنداني ته يې پاو زعفران […]

باختري اوښ

يو خو اوښ وي او بل هغه اوښ وي چې دوه کوهان (ملاوې) لري او په نړۍ کې د باختري اوښ په نوم پيژندل کېږي. د حيواناتو (زووالوجي) د علم له مخې دواړه د يو اوښ له نسله دي، خو دوو بېلا بېلو زامنو نه پېدا شوي دي. شا و خوا ۳۰ ميلينونه کاله کېږي […]

د پلاسټکو کڅوړه

کله چې د پلاسټکو کڅوړې نه وې نو انسان څنګه ژوند کوو؟ زما د نسل خلکو هغه زمانه کې ژوند کړی دی چې پلاسټک نه به يواځې د لوبو شيان جوړېدل. اوړه او وريژې به د سڼ په بوجيو کې بند وو چې وروسته به يې په کې زاړه لوښي لرګي بندول. چيني به د […]

ګاڼۍ او ګوړه

ګوړه په سانسکرت کې خواږه غونډاري ته وایي. همدغه توري د هند په لويه وچه کې نورو ژبو ته کډه وکړه چې ګړ، ګوړ،جګري او ګجک شو. تر اوسه معلومه نه ده چې انسان کله د ګنو نه اوبه وزبېښلې او ګوړه يې جوړه کړه. خو دا کار د افريقا او د اسيا په لویوچو […]

ګوربت

د ښکاري مارغانو تر اوسه پورې لس کورنۍ پېژندل شوي دي. په دوی کې باز او ټپوس (ګنجۍ) هم شامل دي او تر ټولو لوی جسامت لرونکی ګوربت دی. د ګوربت په څټ ويښته وي نو ځکه باز سره ورته دی، ولې ځينې خويونه يې د ټپوس وي ځکه مرداره يا خوسا غوښه خوري. په […]