له کوټې ۳۰ کلومیټر لیرې، بوستان اوس د پشین برخه ده. په فارسی کې بوستان د “باغ” یا د بڼ مانا ورکوي او ښایی چې شین او سمسور سیمه به په دغه نوم یادیده. په بلوچستان کې د بوستان په نوم یو بل ځای په سیوۍ کې هم شته او ایران کې څو ښارونه بوستان […]

د قیمتي کاڼو د نومونو په سر کې یاقوت دی چې په لعل او روبي هم پیژندل کېږي. روبی په لاطیني کې سور رنګ ته واي. ورسره “بلاس روبی” پیکه ګلابي رنګ یاقوت ته وایی. په یونان کې یاقوت “د غمو مور” او په روم کې ” په تیږه کې ګل” بلل کیدو. د ابدي […]

د اټک نه پورې اباسین په لمنه کې د پنجاب شمال ته، ۱۹ ميله اوږده او اته ميله پلنه دره چچ نومېږي. د ټيکسلا سره نزدې والي له کبله لرغونو متنونو کې “چهکشا” يا شکشا او بره هزاره ته به يې “اراشه” وئيل. نور روایتونه دي چې يو وخت دلته د سيند اوبه ودريدې او […]

شا و خوا ۵۰ کاله کېږي چې زمونږ کور ته به سهار وختي یو مشکي (ماشکي) د خاورو په یو لوی چاټۍ کې خپل د اوبو مشک تش کړو. هغه وخت په پیښور کې دغسې مشکیان ډېر وو چې د ښار له نلونو به يې مشک ډک کړو او د خلکو کورونو ته به يې […]

د کسې غر د سلسلې یوه غونډۍ “شین غر” د تخت سلیمان په جنوب کې د ژوب ښار نه ۵۰ کلومیټر لیرې ده. دا غر په شمال کې د کورچ پینه نه تر جنوب کې سولېزۍ درې غځیدلې دی. د شنه غره تر ټولو لوړه څوکه ۹۲۷۳ فټه ده. یو وخت دا ټول غر په […]

د کوڼرسیند سرچینه سیف الملوک له سمندر ۳۲۲۴ میټر لوړ د پاکستان ترټولو لوړجهیل دی. خیبر پښتونخوا په مانسهره ضلع کې د کاغان درې په شمالي څنډو دغه جهیل د ناران نه ۸ کلومیټر شمال کې دی. دې ته نزدې د “ملکه پربت” غرونه دي. د ناران د ویالې سره په یوه کچه لار زرګونو […]

د هندوکش غرونو جنوبي لړۍ زابل، کندهار، پکتيا، وزيرستان، ډيره اسمعيل خان، شمالي بلوچستان او د پنجاب جنوب لويديځ پورې غځيدلې دي. دا جنوبي غرونه د پکتيا شمال نه د ګرديز شمال ختيځ کې د سپين غر سره يو ځاې شي. د غرونو دغه لړۍ “کوه سلیمان” نومېږي چې هره څوکه يې خپل نوم لري. […]

د ۲۰۰۲ م راهیسې یو تجارتي کمپنۍ، د سیټیلایټ (سپوږمکۍ) په مټ، د افغانستان په لکونو عکسونه پوځي افسرانو د لیدو لپاره اخیستل. شا و خوا ۱۲ کاله وروسته، د شکاګو پوهنتون څېرونکې “جیل شټاین” څرګنده کړه چې په دغو عکسونو کې د افغانستان لرغونې سیمې د پوهانو لپاره د معلوماتو یوه سرچینه کیدېشي. هغې […]

په ۱۸۹۶ م کې فرانسوي فزیک پوهه، هنري بیکرل یوه زیړبخن تیږه د خپل میز په دراز کې کیښوده. هلته دعکس یوه دړه (نیګیټو) په کاغذ کې پوښلې پرته وه. څو اوونۍ وروسته بیکرل، د دړې نه عکس چاپ کړو نو هغه ځای ورباندې د رڼا وړانګې ښکاریدې چې تیږه ورسره لګیدلې وه. دی حیرانه […]

د زمکې په کچ چترال د صوبہ خیبر پښتونخوا ترټولو لویه ضلع (ولسوالي) خو د دې دغرونو یواځې ۴ فی صده زمکه کرهڼې او نور د خپلو شنو ځنګلونو لپاره نوم لري. د نیم میلین وګړو دغه سیمه په ځایی ژبه کې ” چھترار” تلفظ کېږی چې مانا يې “له پټي پریکړې” وي. خو د […]