په ماشومتوب کې مونږ ته په قاشوغې د خواړو اجازه نه وه. وريژې، ډوډۍ او هم دغسې ګرم خواړه به مو په لاس خوړل او سبب يې دا و چې ډېره سره نمړۍ خلې ته نه کړو. يو وخت په غربي ټولنه کې به يې ويل چې په لاس خوړل ګنده کار دی ځکه څوک […]

په جنوبي پښتونخوا کې اوس هم د ځينو سپين سرو ميرمنو نوم اوبښته وي. په اولسي ژبه کې وايي، “تر اوبښته لوړه نشته.” اوبښته ونه ده چې په انګرېزي کې جونيپرنومېږي. يو وخت د کوټې شا و خوا غرونو او په زيارت کې د اوبښتې ځنګلونه وو. د دې ونو پاڼې لکه د سيخونو وي […]

يوې ميرمنې راته وويل چې دا کله حلوه يا شيربرنج کې هم يوه چونډۍ مالگه پکی ارو مرو غورځوي. راته يې وويل، ” دا د ثواب لپاره وي” مالگه د دوو منرالونو، سوډيم او کلورايډ نه جوړ وي چې يو برابر مقدار کی وي. د دی يو کمال دا دی چې دا د توکو د […]

هر کال د جون د مياشتې نه د ستمبر تر پاې د پخواني ختيځ سيستان او خراسان سيمې يو باد په مخ واخلي چې د غبرګولي د لومړۍ نېټې نه د وږي د مياشتې پاې کېږي. د زمکې په کره باد د زيات فشار نه کم فشار ته حرکت کوي او د ۱۲۰ ورځو باد […]

قره په ترکي ژبې کې توررنگ او قل يا کل د اوبو ډنډ ته وايي. د تاجکستان د پامير په غرونو کې د اوبو يو ډنډ او د سنگکيانگ د چيني تاشقرغان نه وړاندې يوجهيل قراقل نومېږي. د ازبکستان د بخارا ولايت يو ښار هم قراقل نومېږي چې ښايي په لومړي ځل يې د پسونو […]

د کلي د پټيو نه وراخوا د څو ونو په سيوري کې دوو غوايانو يو لوې څرخ په يوې دايرې کې گرځوو. د څرخ سره بې شمېره د خاورو کنډولي تړلي وو چې د کوهي له اوبو ډکيدل. کنډولي چې بره راپورته شول نو اوبه به ترې يو وړوکي لښتي کې توې شوې او هغه […]

په پښتو کې د ” کال” تورې د سانسکرت ژبې نه راپاتې دی چې وخت، زمانې يا يوې دورې ته وايي. د نړۍ په هرې ژبې کې د کال لپاره خپل توري او زيات د زمانې او د وخت مانا ورکوي. د زمکې کره د لمر چاپېره تاوېږي او د فلکياتو علم وايي چې يو […]

په ۱۸۷۲ م کې د مصر انجينير حسن رجب يو لرغونې بوټې د فرانسې نه راوړو چې پخپل هيواد کې يې وکري. هغه ځنگلي بوټې په اصل کې د مصر و خو هلته د زرگونو کالو په موده کې په بې درېغه پرېکولو تر نولسمې پېړۍ الونيا شو. دا بوټې “پپايرس” نومېږي چې د شپږ […]

د صفرې اسلامي مياشت په پښتونخوا کې ” د چوري مياشت” نومېږي. څو کاله پخوا هم د دې مياشتې په لومړۍ چارشنبې ښځو د غنمو کلکې پتيرې به له تنور راوويستې او په يو کټ يا پر زمکه هوار شوي پوزي او يا څادر به يې ماتې کړې. د کور جينکو يا گاونډېان به يې […]

د تورې کلکې خټې په شان مواد چې د افغانستان له غرونو يې راټولوي او ډېر خلک يې اوس نه پيژني، سلاجيت نوميږي. تور، سپين او په تيز نسواري رنگ کې دا مواد هماليه، التاي او قفقاز په غرونو کې موندل کيږي. په سانسکرت ژبې کې سلاجيت يا شيلاجيت هغه تيږې ته واي چې نه […]