د بلخ ولسوالۍ نه ۴۰ کلومیټر شمال لوېدیځ کې د یو پخواني ښار کنډوالې لږو خلکو لیدلي دي. په ۱۹۶۹ م کې روسي او افغان لرغون پوهانو د آقچې سیند نه ۲۰ کلومیټر شمال ختیځ په جوزجان ولایت کې هغه سیمه وسپړدله چې ” دلبرجین” نومیده او تر ۱۹۷۷ م دلته د دوو زرو کالو […]
په ۱۹۸۵ م کې د لرغون پوهنې د ادارې یوې ډلې په بنو کې د یو پخواني کلی دېوالونه رابرسیره کړل. بنو د اباسين سیلابي ميدانونو په لوېديځ او وزيرستان په ختيځ کې د شنو مېدانونو سیمه ده. چیناي راهب خوان ذانګ په ۷ میلادي پېړۍ بنو د “فولانه” په نوم یاد کړې دی. دلته […]
د خپلې سيمې په غرونو او دشتو کې کله هوارکاڼي مو په سترګو شوي دي؟ يو نيم پکي ډېر ښکلي رنګونه لرې چې ښایی زرګونه يا ممکن ميلينونو کاله د اوبو لاندې پراته وي. د اور(اتش فشان) غرونو له کبله زمونږ زمکه کله د اوبو لاندې شوې او کله د لاندې زمکه بهر ويشتل شوې […]
شاو خوا دوه نیم زره کاله پخوا د اوسني شیراز ښار نه بهر یوه وړه سیمه فارس نومېده. د دې سیمې باچا کمبوج په ۶ ق م پېړۍ کی د میډز(شمال لوېدیځ) یوناني نژاد واکمن “ایختوویگو” ته باج ورکوو. د میډزشاه خپله لورکمبوج ته ورواده کړه او زوی يې کوروش ونومول شو. یوه شپه ایختوویګو […]
دا لرغونې داستان په ميخي خط، خټينو تختو ۲۱۰۰ ق م راهيسې د ميسوپوټيميا کنډوالو کې ورک و. ګيلګامش د “اورک” باچا، د انسان اواسطورو دواړه خصلتونه لري. هغه پخپل ولس ظلم کوي، ځوانان د ودانيو لپاره په بيګاراچوي او هره ناوې د واده په شپه د ده د هوس قرباني شي. ولس خپلو خدايانو […]
په نولسمې ميلادي پېړۍ کې د مصر په کنډوالو کې د نورو لرغونوتوکو سره يوه منظوم کيسه هم وموندل شوه چې ۴۰۰۰ کاله پخوا يو طبيب سينوحې ليکلې وه. په ډبرې او نورو کې پپايرس (کاغذ) په انځوريز خط کښلې دا د سينوحې خپل يادښتونه وو چې تر پېړيو په مصر کې د ډرامې په […]
د اريایي عقيدې له مخې پر زمکه يو لوی طوفان راغلو او د شاربلو سمندرونو له تل نه يو سپين اسوا (اس) راوتلو چې دوه وزرې يې لرلې. د ديوانو باچا “اندرا” دا اس جنت ته يوړو، وزرې يې ترې پرېکړې چې پر زمکه پاتې شي او دا يې انسانانو ته ډالۍ کړه. په سانسکرت […]
له ډېره اسمعيل خان ۵۵ کلوميټر شمال کې د اباسين پرغاړه د خيسورې غرونه دي. دلته دوه غونډۍ د پخوانیو ودانيو کنډوالې په کافر کوټ مشهور دي. د ځایي خلکو وېنا ده چې دوو هندو راجه ګانو چې “ټل” او “بل” (ټيل او بيل) نومېده، دا کلاګانې جوړې کړې وې. يوه کلا د “بيلوټ” نومې […]
د زمکې په کره د انسان ژوند په دريو پړاوونو کې پرمختګ کړی دی. د تيږې(ډبرې) او د برونزو د دورې نه وروستو کله چې اوسپنه يې وموندله نو هر څه واوختل. اوسپنه د نړۍ په هر ګوټ کې په مختلفو وختونو وموندل شوه نوځکه څوک د دې لومړۍ دوره نشي ټاکلې. پنځه زره کاله […]
هغه غرونه چې پېښور د بونېر نه جلا کوي، د لومړيو انسانانو د ژوند نښې لري. د مردان نه ۵۰ کلوميټر شمال ختيځ کې د “کشمير سمڅه” يو له هغو ځايونو نه دی چې پکې د اسلام نه د وړاند ې باچاهانونښې وموندل شوې. په نولسمې ميلادي پېړۍ کې د بريطانوي هند يو څېړونکې اليګزانډرکننګهم […]