ټماټر

په مرکزي او جنوبي امريکه کې ټماټرد نورو ځنګلي ميوو په شان راټوکيدل او خلکو له ويرې نه خوړل چې زهرژن به وي. په لرغوني “ايزټېک” ژبې کې يې دا “تومات” ياني چاغ يا غټ يې بللو. شا و خوا زر کاله کېږي چې د ميکسيکو خلکو د ټماټرو په پخولو لاس پورې کړ. اسپانويان […]

ډېن – حبيب الله لوظنامه

په ۱۹۰۱ م د اکتوبر په مياشت کې، د افغانستان نوي اميرحبيب الله خان برطانوي هند حکومت ته ليک واستوه چې دی به د خپل پلار په سياسي پاليسي عمل کوي. وايسراې لارډ کرزن سمدلاسه هغه هند ته وروبللو چې پخوانۍ لوظنامې تصويب کړي. امير د دې اړتيا نه ليدله او د سفر نه يې […]

ښځې

د ۲۰۰۵ م په سپرلي کې لوګر کې د پښتو مشاعرې بلنه مې تر لاسه کړه. د کابل په ميلمستون کې هغه وخت پروين ملال هم راسره او مشاعرې ته يې تلوسه وه. د جمعې ورځ چوټي وه نو د دفتر موټر مې نشو راغوښتې. يو همکار راته د شخصي موټر انتظام وکړو او سهار […]

سينوحی

په نولسمې ميلادي پېړۍ کې د مصر په کنډوالو کې د نورو لرغونوتوکو سره يوه منظوم کيسه هم وموندل شوه چې ۴۰۰۰ کاله پخوا يو طبيب سينوحې ليکلې وه. په ډبرې او نورو کې پپايرس (کاغذ) په انځوريز خط کښلې دا د سينوحې خپل يادښتونه وو چې تر پېړيو په مصر کې د ډرامې په […]

شکر لب

دا انځورپه ۱۸۴۸ م کې يو برطانوي پوځي افسر جيمز رېټری کښلې دی. دی د يو بل افسر ډاکټر لارډ سره په باميانو کې د برطانيې د لومړي سفارت غړې و. انځور د باميانو د والي نازولې ميرمنې شکر لب دی چې د امير دوست محمد خان د يوې قزلباش ميرمنې ورېره (خورزه) وه. د […]

په کشمير کې لومړي مسلمانان

په کشمير کې د پښتنو زياته شميره په جنوب لوېديځ کې ده چې دراني، يوسفزي او اپريدي يې زيات دي. دلته د اسلام د خپرولو کار سواتي کډوالو پېل کړو چې اوس هلته د سېدانو په نوم پيژندل کېږي. د ۱۳ ميلادي پېړۍ په وروستيو کې د مغلو(منګول) حملو د سوات او د هزارې په […]

نظر مات

زه چې په ښه بد پوهه شوم نو د نظر، نظر مات او د سپېلني ټکي مې واورېدل. د کلي ودونو کې به يوې ښځې(نايڼې) په ټولو ميلمنو ښځو د اوسپنې تالی ګرځوو چې پکې څو سرې سکروټې او د پاسه پرې وچو واښو، نرې نرې لوګی کوو. چا به په لاس هغه لوګی ځان […]

د رنګونو حقيقت

لرغونو انسانانو باور کوو چې نړۍ څلور ګوټيزه ده او هر ګوټ کې يې يوه ډله خلک اوسېږي. دا خلک په څلورو رنګونو پيژندل کيده. د ختيځ رنګ سور او د شمال تور و ځکه هن (يفتليان) تور ګڼل کيده. لوېديځ سپين او خلک يې هم سپين وو، شين (نيلا) د جنوب رنګ و ځکه […]

د مانسهرې ډبرليک

مانسهره يو وخت د قراقرم د وريښمو لارې په سر پروت مهم ښار و. د دې په لوړو غونډيو څو تيږې د دوو زرو کالو راهيسې لارويانو ليدلې چې پخوانۍ ژبه پرې کنده شوې ده. ليکنه ممکن په يوې لوی تيږې شوې وي چې وروسته په دريو برخو کې ماته شوه. په شلمې ميلادي پېړۍ […]

بدليدونکې پښتو

د شلمې پېړۍ په وروستي لسيزه کې له پيښور او کوټې خپريدونکې پاڼې چې خلکو په بيه اخيستې، د اردو او انګريزي ورځپاڼو په څيربازار نه لرلو خو محدود لوستونکي يې وو. هغه وخت ډېر پښتانه د افغاني پښتو سره اشنا شول اوافغان کډوالو پېښورۍ او د اشنغر پښتو واوريده. د لر او بر ليکوالانو […]