د ۱۹ پېړۍ په سر کې د کلکتې نه اروپایی پادریان د هند هرګوټ ته د تبلیغ لپاره ورتلل. په ۱۸۱۸م کې د انجیل څو پاڼې په “افغاني ژبه”(پښتو) هم وژباړل شوې. د مبلغینو نه علاوه برطانوي پوځ افسرانو ته هدایت وشو چې پښتو زده کړي. په ۱۸۳۴م کې د انجینیرانو دستې میجر رابرټ لیچ […]

د ۱۹۸۰م په برطانیې کې ځینو شته منو لیکوالانو په وړوکي کمپیوټر لیکنې کولې. په دې کې یواځې انګریزي او هغه لاطیني ژبې وې چې د ګس لاس نه ښی ته او توري يې بیل بیل لیکل کیدای. هغه وخت ما به سوچ کاو چې زمونږ ژبه به کله په کمپیوټر کې لیکل کېږي. د […]

د برطانوي میوزیم د خطي مسودو په ګیلري کې د انډونیزیا د یو جزیرې ” بون” سلطان احمد الصالح شمس الدین د لاس لیکل شوی روزنامچی ( ډایري) هم پرتې دي. دی د ۱۷۷۵ م نه تر ۱۸۱۲ ژوندی او تر ۱۷۹۵م يې حکومت کوو. د بون او د دې شا و خوا جزیرو ژبه […]

ما په ۱۸ پېړۍ فارسی کې په لاس لیکلې یوه مسوده “خواص حزب البحر” لټوله چې محمد ثناءالله پانی پتي په ډیلي کې کښلې وه. دا د ” د مغرب (شمالي افریقه) یو صوفي ابوالحسن شاهدلي” په ۱۳ پېړۍ کې ” د وظیفو (دعاګانو) پټ مطلب (مانا) تشریح او تبصره وه. زه خبر وم چې […]

د ۱۹ میلادي پېړۍ په نیمایی کې شاه شجاع د انګریز په ملاتړ د کابل پر تخت بیا کیناستو. د برطانیې پوځي او ملکي استاځي به د خیبر، بولان او د ټوچي په درو کابل ته ورتلل. الیګزاندړ برنز هم دغسې په یو سفر ډېره اسماعيل خان کې د کوچيانو ننداره وکړه او د دوی […]

په ۱۹ پېړۍ کې انګریزانو د هند نه لوی شمیر کتابونه برطانیې ته یوړل. په تیرو ۲۰۰ کالو کې دغه په لاس لیکل شوي اسناد، انځورونه او لیکونه د ګوتو په شمېرڅو څېړونکو لیدلي او ګټه يې ترې اخستې وه. اوس په برټش لایبرېري کې پروت “ډېلي پرشین کلکشن” د ډیجیټل کیدو نه وروسته د […]

د لرغونې یونان شاعره سېفو د ښځې د مینې مخ کښ ګڼل کېږي. په ۳ او ۴ ف م کې یونان او مصر کې د “سېفو” شعرته به ځوانان لیواله و. سېفو د “لیزبوس” جزیرې “مایټیلین” ښاریه کې د ۶۳۰ ق م شا و خوا یوې شته منې کورنۍ کې زیږېدلې او د ۷ کالو […]

د چین تر ټولو پخوانی کتاب چې پکې د ۲۵۰۰ کلونو نه زیاتې مودې تاریخ او تبصرې لیکلي دي، “آی چینګ” یا “آی جینګ” نومېږي. دا کتاب د ۱۰۰۰ او ۷۵۰ ق م ترمنځ د چین په لوېدیځ کې د “ژو” سلطنت د مذهبي چارو رهنما و. د ۵۰۰ ق م نه تر ۲۰۰ ق […]

تاسو به په ځینو پخوانیوپاڼو د ۷۸۶ شمېره لیدلې وي. دا د بسم الله الرحمن الرحیم سمبول دی. د تورو ارزښت یا قیمت په شمېره کې معلوموي چې ” ابجد” نومېږي. ابجد (ا- ب- ج- د) د پخوانۍ عربي (تازي) ژبې لومړي څلورټکي دی او دا نوم اوس د ” الف ب ” لپاره هم […]

د یونان په “خیوس” نومې ټاپو کې د یوې تیږې په اړه روایت دی چې درې زره کاله پخوا نابینا شاعر “هومر” به ورباندې کیناستو. د ده په لاس کې ” لایره ” (بربط) ساز او د “ایلیاډ” داستانونه يې زمزمه کول. هومر په ۸۵۰ ق م کې ژوندی و او د آیونیا څو جزیرې […]