د هندوستان پښتانه- بهوپال

د هندوستان پښتانه د کتابونو هغه لړۍ ده چې په ۲۰۰۸ م کې د سالنگ کتاب خپروونکې ادارې له خوا په کابل کې چاپ او خپور شو. د کتاب لومړې متن قام خان مندو خيل ټايپ کړې واود پښتۍ ډيزاين ميرويس مياخيل جوړکړو. دا لومړې کتاب و چې په افغانستان کې يې “آي-ايس-بي اين- نمبر […]

د غور امريکاي باچا

د متحده ايالاتود پينسلوانيا ايالت په ميوزيم کی په پارسي ژبی دوه سوه کاله پخوانې يو سندايښي دي. دالوزنامه يوافغان سردارمحمد رفيع بيگ لاس ليک کړی دی. په سند ليکلي دي چې جوسايا هارلن د سردار” د حکومت بش پړه واک او اختيار پخپل لاس کی لري” جوسايا هارلن وروسته د غورد باچا په نوم […]

خریدار

ملک صيب دا کتاب اوس اوس له چاپه راوتلی دی.” د سليم کتابفروش غږ د هغه پښې ونيوله او دې د هغه رېړې (کراچي) ته ودريدو. د ښار د دې لوی بازار په وروستي سر کې میدان د موټرو ودرولو غیر سرکاري ځای و. ملک زرغون شاه به هره ورځ څه نا څه سودا لپاره […]

د چين د مليکې نذر

په ۵۱۸ م کی د چين د “واي” سلطنت مليکې “هو” يوبوداي راهب سونگ يون ته د نذرلپاره څوسوغاتونه ورکړل او گندهارا ته يې ورواستوو. د فاهيان په څيردې هم د خپلو دووملو سره په يو اوږد سفر روان شو اودوه کاله يې په مساپرۍ کې تيرکړل. دده يو ملگرې هوي ژينگ نوميدو چې د […]

پالي ژبه

ارياي ژبه ترڅو چې د هند ختيځوسيموته رسيده نوپه څو برخو ويشل شوې او نورې ژبې پکې ورگډې شوې وې. دوه نيم زره کاله پخوا د اوسني بهار په مگهدا کې د هندې ارياي ژبو يوه څانگه پالي ونومول شوه. د پالي مانا، ” متن” يا ليکنه او دا د سانسکرت څانگه نه ده که […]

روه،روهيله،روهيلکهنډ

روه په سانسکرت ژبې کې د لوړې او د غره په مانا کاريږي. نامتو چيناي راهب فاهيان د پينځمې ميلادي پيړۍ په سر کې افغانستان او پښتونخوا ته ورسيدو نو د هغه وخت د ځايونو نومونه يې په چيناي ژبې تلفظ کول او ليکل. دې د ننگرهار نه وروسته ” لويي” ته ولاړو چې علامه […]

د گندهارا ژباړن

د گندهارا اوسيدونکې لوکک په ۱۵۰ م کې زيږيدلې او په خټه ” يوژي” و ديوژي خلکو په اړه ډيرمعلومات نه لرو خو داسې اټکل دې چې دا د چين کوچيان او په افغانستان کې د کشان سلطنت بنسټ ايښونکي و. لوکک په چيناي بوديزم کی يوه مهمه څټه گڼلې شي او دې د هغو […]

منگل

دا د سانسکرت د هغو تورو نه دې چي د هند د لوې وچې ډېرو ژبو کې يو شان تلفظ کيږي. ددی توري مانا ښه اوسپيڅلې دی اوپه اسمان کې تر ټولو قوي سياره مريخ په هندي کی منگل نوميږي چې د جنگ او د اور سمبول دې. د اوونۍ په ورځو کې منگل وار […]

د يوې پاڼې د زوال کيسه

د ميلادي کال ۲۰۱۱ د جولاي وومه نيټه په انگلستان کی ددی لپاره به ياد وساتل شي چې يو تر ټولو پخوانۍ اوونيزه پاڼه په دی ورځ بنده شوه. ” نيوز اف د ورلډ ” يو سل او اته شپيته کاله پخوا خپريدل پيل کړي و او په ټولې نړۍ کی په ميلينونو ولوستونکي لري. […]

يفتليان څوک و؟

د څلورمې ميلادي پيړۍ په نيماي کې دا سيمې د مرکزي ايشيا د کوچيانو تر بريدونو لاندې و چې په گډه يفتليان يا په انگريزي کې ” هن” نوميږي. دکوچيانو لومړۍ څپه د خاقان خلکو وه چې په ۳۵۰ م کې راپيدا شول. دوي پسې ديرش يا څلويښت کاله وروستو کيداريان راغلل. د پينځمې پيړۍ […]